1 Ocak 1932 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 23

den krediye muhtaç olduğunu, sonra da, baç ödemezden evvel, borç ödemek mecburiyetinde bulunduğunu ileri sürüyor. İngiltere, aşağı yukarı ayni fikirdedir. Üste de, tamirat mat- hubunu İngiliz lirası üzerinden tahsil edeceğinden, İngiliz lirası ise kıymetini kaybetmiş bulunduğundan, tamirat meselesinin takdiminin lehinde değil aleyhinde mutalea yürülmeyi, daha kârlı buluyor. Amerika, Monroe kaidesinin en iyi kaide olduğuna bir kere daha inanmakla iktifa ediyor. Fransa, evvelâ tamirat, ondan sonra diğer borçlar gelmesi taraftarıdır. Almanya bu esası kabul ederse, lâzım gelen kre- diyi açacak. Bu ise, Laval'in Almanya başvekilliğini de yap- masından farksızdır. Yani, tek başına Brüning bile, böyle bir şeyin taraftarı olmıyor İşte, ikide birde cihanı yeniden sükün ve sükünete kavuşturma- sından demvurulan cihan kredi mekanizmasının içli dışlı vaziyeti, bundan ibarettir: bir para ki, miktarı milyarları aşıyor; fakat, hem, mevcut altın stoklarının bile karşılamıyaçakları kadar şişirilmiş ve emniyetsizleştirilmiş, hem de, bir takım korkunç matlup ve zimmet hesaplarına girişmiş ki, her altı ayda bir yeni bir takas esnasına ihtiyaç gösteriyar. Bu dejenere para ve bu bozuk kredi makanizmasının yanın- da, bir de istihsal ve istihlâk münasebeti var ki, o da bugün, artık herkesin malümu olduğu gibi, bir muvazenenin değil feci bir tezadın ifadesidir. Bugün, mahrukat yerine kullanılan buğdaylara mukabil randımanlarının ancak ©4 d4-ü ile çalışan fabrikalar hatsız ve hesapsızdır. Halbuki cihanm müstemleke ve yarı müstemleke vaziyetinde olan pazarlarının teknikle teçhizi için, harpten sonra hemen hiçbir şey yapılmamış ve bu bol,fakat sahte para esası lize- rinden yürüyüşte, buraları, sermaye vazı mekanizmasından bariç bırakılmışlardır. Binaenaleyh, istihsal ve istihlâk arasın- daki muvazenede, cihanın bu nahiyeleri, ancak menfi bir rol oynıyabilmektedirler. Avusturalya gibi yüksek teknikle teçhiz edilmiş bir müstemlekenin nüfuz başına senede 800 Hiralık bir alım kabiliyeti olmasına mukabil, tekniksiz bırakılmış yer- lerde, bu nispet, sende 20- 30 lirayı geçememiştir. Nüfuz başıma, diyoruz, halbuki, Avustralya da 6- 7 milyon, Çin de ise 400 milyon müstehlik yaşıyor. İstismarın bütün gavamızı- 23