1 Ocak 1932 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 16

İktsadi —krorik Dünya buhranı ne halde? Dünya konjunkturunun ritmik bareketi(ekspansiyon,prosperite, buhran, depresyon safhaları) normal seyrine girmekten çok uzaktır. Esasen böyle bir ihtimal de yoktur. Bublran yeni yeni ihtilâtlar tevlit ederek mütemadiyen derinleşiyor: Kapitalizm tarihinde görülmemiş bir devir. 1920 senesinden sonra Âvrupa iktisatçıları, Amerikanın seri inkişafına hakarak, kapitalizmin artık buhransız, daimi bir yük- seliş devrine girdiği bhükmüne gelmişlerdi. Marxist geçinen sosyal-demokratlar bile “American prosperile,,si karşısında kapitalizimin kurtuluşunu alkışlamışlardı. Fakat dünya iktisa- diyatının için için işleyen yarası, 1929 senesinde birdenbire bütün cerahatını dışarı kusunca, bütün bu prosperite nazari- yecileri binbir türlü tevil yollarına kaçtılar. Meselâ "Kondra- tiyef,, gibi iktisatçılar başta olmak üzere birçok konjunktur ulâması, dünya konjunkturunun uzun mevceli safhalarından birinin arifesinde bulunulduğu, uzun bir depresyon safhasında sonra yine bir yükselişin başlıyacağı, binaenaleyh dünya ikti- sadiyatımın strüktürel (bünyevi) değil, tamamen konjunktürel (piyasa icabı) bir hareket içinde olduğu nazariyesini ortaya attılar. Umumi harpten sonra bütün bu nazariyecilerin dünya iktisa- diyatında görmek istemedikleri mühim bir bünye tahavvülü olmuştu. Eski iktisadi vahdet yerine harpten sonra dünya iktisadiyatı biribirile çarpışan parçlara (Milli kurtuluş hareket- leri, kapitalist iktisat tarzı, sosyalist iktisat rizamı) bölün- müştür. Bugün dünya buhranınım seyri üzerinde müessir olan kuvvetler bu parçaların mütekabil münasebetleridir, İnkilâpçı memleketlerin pazarlarını kendi sanayilerine tahsis etmeleri üzerine garbın birçok sanayi şubeleri makinelerini durdurmak, kapılarını kapamak mecburiyetinde kalmıştır.Müs- temlekelerin garp emperyalizmi tarafında istismarı, müstem- lekelerin alım kabiliyetini de bitirmiş ve sanayiine satış 16