1 Ekim 1932 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 9

Hülâasa ictimai iş bölümünün inkişafı, iç pazarın yaralılması seyrinde bir vaziyeti esasiyedir. Filvaki Anadoluda şarktan garba doğru yaklaştıkça, bazı tipik ziral istihsâl maddelerini (tütün, meyvalar, pamuk...) köylünün fazla istihsal ettiği ve bu suretle memleketimizin bir kısmında amahsul» ün mubadele maddesi haline geldiği görülür. Fakat bunun husust bir manası vardır. Şu itibarla ki, evvelâ bu sahalar Türk vatanının hey'eti umumiyesi değildir. Bundan başka su da var ki buralarda inkisaf eden zirai istihsal isleri » hatta münakale ve mubadele makanizması - hemen munhası- ran harici pazarın, yani ecnebi sermaye piyasalarının arz ve taleplerine tâbi olarak inkişaf etmiş ve yürümekte bulunmuştur. Vakıa munhasıran zirai ihracat maddelerinin inkişafı memle- kete hariçten bir takım kıymetler girişini ve bu suretle de iç pazarda mubadelenin inkişafını icap ettirirse de bu genişleme, içpazarın tesekkülü, yani mubadelenin memleket dahilnde milli bir mahiyel alması için kâfi değildir. Cünkü münhasıran ihracatçı bir istihsal faaliyeti; munhasıran ihracatçı olan mem - leketin, bir taraltan sermaye hareketlerinde genişlemeler yara.- tırken, diğer taraftan öonun kendi ithalâtçısı olan ecnebi serma- ve piyasalarına karsı tabiiyetini doğurur. Bilhassa harp sonu devrinde, hammadde ihracatçısı memleket- lerin çozğalması, en ileri teknikle çalışanların vaziyete hâkim olup Türkiye gibi geri teknikli ihracatçı memleketlerin ikinci plâna atılmış, hammadde ve gıda maddeleri ihracatcısı mem- leketleri, kendi tekniklerini mütemadiyen rasyonellestiren sa- nayi memleketlerine karşı gittikçe bağlamakta ve geri tekniğin ileri tekniğe tabüyeti şeklinde tecelli eden ayeni müstemlekeci- lik» bu suretle doğmaktadır. Nitekim eski Türkiyede de, bir kısım maddeler ihracatının ve bu suret!e bir kısım ihracat mımmtakalarında alım kabiliyetinin mütemadi artısşına rağmen bu inkisşaf, memleketin yarı müs- temlekelik vasfını hiçbir suretle azaltmamış, bilâkis arttırmış ve onun etrafındaki menfaat mücadelelerini keskinlestirmişti. Buralarda ihracatın inkişafı içpazarın inkisafına muvazi bir şekilde cereyan etmediği için bu inkişaf eden ihracatçılık mem- leketin muhtelif bucaklarının biribirine bağlanması değil, ihra- 9