1 Ekim 1932 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 31
pazarların ayrıca pazarlıktan çıkmak ve müstakil iktisadi cüzü- tamlar olmak arzuları, şüphe yok ki, buhran'ı mürekkeplestirmiş, ekonomiko -sosyal bir hâdise yapmaıstır. & Öyle ki, bu buhran zail olsa bile, onu, caki piyasa buhranlarının sonuncusu ve en siddetlisi olarak değil yeni vasıfta buhranların yani içtimdi “ktisadi buhranların ilki ve en halifi olarak tasnif etmek lâazımeelecektir. & Bu mühim nokta, Milli Kurtuluş İnkılâplarına has «buhran te- Jâkkisisnin mihveri olmakla beraber bu telâkkimin yeğgâne ölçü- sü değildir. Milli Kurtuluscularn buhran telâkkilerini vasıflan- dıran bir diğer nokta, kapitalist iktisat rejimine tâbi memleket- lerin: A — Mülesaviyen inkişaf edememeleri, B — Sermaye ve teknikte f#aih mevhide alan memleketlerin tek- nikte ve sermayede geri alan memlekeltleri şu yahut bu şekilde Ffakat mutlaka istiamar etmeleridir. Zaten Milli Kurtuluş İnkılâplarımı gıdalandıran şey de, bu teza- dın mevcut olmasıdır. Fakat bu tezat, buhranın teknik yani pi- yasa seyri bakımından da ihmale gelmez bir ral aynamaktadır. Meselâ: Â — Sanayide son derece ileri gitmis hir Almanya, bütün harp- sonrasında, famirat haracı ile sermaye teraküm ettiremez bir ha- le sokulduğu için, sermayedar memleketlerin ileri bir müstem- lekesi vaziyetine düşmüşlür. B — Geri teknikli Zizaat Avrupası, duniz aşırı memleketlerin ileri teknikli ziraatleri karsısında kredi bolluğuna raşmen tutu- namamıs ve aldığı bültün kredileri batırmıştır. C — Sermaycede başta giden fakat sanayi tekniği geri olan İn- giltere, sanayiini koruyabilmek için İmparatorluk ölçüsünde bir himayecilik'e baş vurmak iztırarında kalmıştır. Bu misalleri istediğimiz kadar Soğzaltabiliriz. Hepsinde, serma- yeli memleket ile sermayesiz memleket yahut ileri teknikli mem- leket ile gri teknikli memleket tezadını ve bu tezadın doğurduğu derin ve içinden çıkılmaz tesşevvüşleri görürüz. Harpten evvel müstemleke ve yarı - müstemleke olmanın vasfı ham madde ya- hut ziraat memleketi olmak iken, harpsaonrasında bu kaide baş- 8!
