1 Ekim 1932 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 24

6 -- Malzeme evsafını ce mamudlât hususiyetlerini tetkik etmeden muvafık olmuyan raakinenin celhi» |* |, Anlasılıyor ki bilgisizlik, rekabet, plânsızlık ilh. iktisat faaliyet- lerimizin sakatlığında yegâne âmildir. Sermayeler heder olup gi- derken bu sermayelerin yaratacağı fazla kıymetlerle bir serma- ye terakümü lemin etmek mevkiinde olmadığımız apâsikâr gö- rünüyor. Halbuki Türk vatanı, memleketin imarını ve halkının re- fahını arttırmak ve dolayısile harice karsı milli iktisat istiklâli- ni temin ctmek için kavi bir sermayo tormeline muhtaçtır. Bu kavi sermaye temelinin atılması ise, devletin mılli menfaatler mik- yasında sermaye hareketine makul bir istikamet vermesi ve mem- leketin bugün hiç mevcut olmıyon, yabut istikametsiz çalısşan iktisat subelerini hbizzat kendisinin yeniden tesşkil etmesi vye ya- ratması lâzımdır. Başıbarluk milli istiklâlimizin en büyük düama- nıdır. Milli menfaatlerle tanruz eden her şeyin geme alınması za- rureti karsısındayız. Yalnız burada sui tefehhüme meydan ver- memek için devletin iktisal işlerine müdahalesi sekillerini bir- birinden ayırmalıyız. Üç türlü devletcilik olabilir: 1 — Fiskal devletçilik. 2 — Nasyonalist devletcilik. 3 — Sosyalist devlet- cilik. 1 — Fiskal devletçilik, Devletin sırf bütçe varidatı temin etmek için iktisadi tesşebbüslere girmesi veya iştirak etmesidir. Bu sekil devletcilikte iktisadi faaliyetler yine liberal esaslar da- hilinde cereyan eder. Ekseri garp memleketlerinde ve bilhassa Türkiyede gördüğümüz devletcilik bu mahiyettedir. Devletin ba- zı iktisadi teşebbüzlere muafiyetlar bahs ve bazı faaliyetleri tah- dit etmesi de iktısadi faaliyetlerin tanzimi gayesile değil, yine Fiskal maksatlarladır. 2—Sosyalist devletçilikte devlet, iktisat işlerinin müstakbel sosya- list cemiyetini kurmak maksadile bir sosyalist plâna göre tanzim eder. Bütün istihsal vasılalarına devlet lesahüp etmistir. Devlet, muayyen bir sınıf namına yeni bir cemiyet kurmak davasında- dır. 3 — Halbuki Nasyonulist (milliyetci) devletçilikte Devlet, su ve- ya bu snıfın emrinde değildir. Devleti milletin ileri menfaatle- rini temsil eden teşkilâtçı bir rehber kadro, iktisadi Ffaaliyetleri milletin ileri menfaatleri hesabına tanzim ve idare eden bir tek- D”J8Sanayi kongresi rapurları. 9. öl. Ankara İ080. 24