1 Ekim 1932 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 16

Ya o müecssesenin tasfiyesini istemek ve « zararın neresinden dönülürse kârdır » fehvasınca işin içinden mümkün olduğu ka- dar az zararla Sıkmağa çalışmak, yahut ta fenalık işin kendisin- den değil de, herhangi bir teknik ve idart kifayetsizlikten ileri geliyorsa, doğrudan doğruya o müessesenin sevk ve idaresini ele alarak zararlı bir işi kârlı bir işe çevirmek. Akıllı bir banka siyasetinin gidebileceği bir ücüncü yol var mıdır? O halde liberal tedbirlerle himaye olunagelen iktisat siyasetimi- zin yüzüne şöyle bir bakalım; ne görüyoruz? Öyle bayat bir ziraat tarzı ki, onun kitapta yeri ancak ziraat tari- hidir. Sanayiimiz umumiyetle sistemsiz ve ekseriyetle geri tekniklidir. Ticaretimiz ise, hâlâ esnafçadır. Böyle bir ziraat, sanayi ve ticaretin uluorta, kayıtsız ve şartsız himayesi herhangi bir bankayı kolaylıkla iflâsa götürebilir. Deylet, dipsiz ambar duldurmuya memur bir hayır müessesesi mi- dir ki, ondaun mütemadiyen kayıtsız ve şartsız himaye ve yardım beklenip durulur? Bu vaziyet karşısında, Devletin yapabileceği iki şey vardır: Banka misalinde olduğu gibi, ya bütün bu himayelere rağmen iki ayağı üstünde duramıyan millet iktisadiyatımı kendi haline bırakmak ve « Bırakınız yapsın, Birakınız geçsin!» diyerek ta- mamile liberal bir iktisat siyasetine geçmek, Yahut ta, millet iktisadiyatının sevk ve idaresini bilgili ve ihti- saslı bir zabtürabt altına almak. İlk şık, memleket iktisadiyatının bugünkü geriliği, bugünkü aczi içinde yuvarlanıp gitmesi ve neticede cihan iktisadiyatından ta- mamile uzaklaştırılması ve tekrar bir müstemleke olması sure- tile tasfiyesi demektir. İkinci sık, memleket iktisadiyatının bir plân ve ahenk dahilinde şuur ve bilgi ile kurulması demektir. Yeni Türkiyenin ilk şıkkı ihtiyar etmesine imkân yoktur, çünkü bu şık bütün inlalâbımızın nefyü inkârı demektir. İnkılâbımızın tamamiyeti namına ve hadiselerin gitlikçe artan tazyiki altında ihtiyarı bir zaruret haline giren ikinci şık ise, herşeyden evvel İktisat Vekâleti teşkilâtının yeniden kurulması davasını ön plâna almağı icap ellirir. 16