1 Kasım 1933 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 8

rük tarifesi edebiyatı Almanyalı PFrederik Listin küçük cep lügatını aşarak eihanı saran bir gök gürültüsü haline geldi. Ğ Büyük Okyanosta, Japonyanın ucuz emlen islilüsimna kurşı Ayusturatyada evvelâ gıda ve deri sanayiinden baş n ve tedrlanen dokuma ve nanden e$ yasına geçen bir sanayi kımıldanışı li ye Hindiçinide, uzak şurk pa- zarları için çalı$âacak bir fabrika sar bile taşvip eder oldular. Afrikada M şeker, dokuma, fes fabrikaları kurdu ni, hattâ en deli dolu Fransırlar sır, İngiliz komiserinin güzü önünde Fakat elhanın simasını son ve kat'i olarak değistirecek olan sanayileşme darbeleri daha sanra başladı. 1917 -de kopan Rus ihtilâli 1917-1927 arasında İç siyasetini bir şekle koyarak 1927-de birinei beş senelik plünla sunayileş me, yahut KBuslurın tabirile Amcrikalılaşma mücadelesine koyuldu. Bu ha- reketin hedeli, Rus devlelinin kurulduğzu gündenberi sclümoelini Avrupaya bağlanmakta. ve ona intihak elmekle urayan Rusyanın, büyük bir sumnayi- leşme plânile birden, müstakil bir iktisadi Üülke haline gelmesi idi. Dünyanın suhaca ullda, birin! tutan ve Ayrupayın burnunun dibinde 170 milyaon müstehlik nüfusu harındırın bu ülkenin, Avrupa emteasına paxar olmaklanr çıkışı, bütün Avrupanın esasen sarsılmış bulunan iktisat bünye- sinde ihtilâller doğurahilirdi. Ba ihtllAllerin ilk alâmeti, Almanyanın kat'i suüretle pazarsızlaşmusı ve İşsizleşmesile kendisini gösterdi, Makinaların başlıyan mubaceretine ve cihanın hep birden sanayileşmesine mani olamıyan Avrupa iküsatcısı, başlıvyan hezimetin tesellisini bu muhace reti bir garip şekilde izah etmekte aradı. Ve dedi ki: Azlık isbillâk eşyası İkraralımız ayalacaksa da, istimnlâk esyası yapan mekinular sutışunız erbacaktır. Ve bu istihsi sıtaları (yanı makinalar) 1 milyounlar akıtacaklır. Makina hmalı Avruparın elinde kald hiye yoktur! Wancister dokuma satamazsa, dokuma makinaları satmıya başlasın! Bu izaha derhal isimler bulundu, Ihracata tahsis olunan makinaya (temiz mul — Bean marchandise) dediler ve bir takım yüksek mütefekkirler yo- ni bir kanitalizmin (Super Kapitalizm) doğuşunu alkışlamaya koyuldu- lar. Halbuki bu teselli ancak bir züğürt tesellisi idi ve xüğürtleşlikçe konn- Şinin eşyalarını satarak geçinen eski paşın zadenin ntiyc emniyeline ben- ziyordu. Almanyada bulunan ve Busyaya demiryolu malzemesi ve loko- matif satmakla geçincn bir Tabrika müdürünün, bir gün ray ve lokomotif yapan makinaları, yanj birzat Farikayı Ruslara suttıktan sonra İyl İş yap- mış bir adam rahatile gazetelere beyanalin bulunduğunu okuyanlırdın dinledim. Bu adam makinalarını elinden kaçıran Avrupanın hir canlı tim sali idi ve onun günlük huzur ve istiladesi nrkasında bütün Avrupanın a- sırlık sefalet ve perişanisi görünüyaordu. Makinalar yeni yurtlar uriyor, dünya sanayileşiyor. Makinaların icadı ve sanayie tatbiki, bu makinaları ellerinde bulunduran büyük sanayi mem- leketlerinin <asrı hazırsı dolduran ve onun tarihini teşkil eden fikir, ikti- ihracrlımıx Avrupüya y 8