1 Kasım 1933 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 27

1 — Demir sanayii ve diğer ihtiyaçlar çin kok istihsali; Makinalar, kara ve deniz nakıl vasıtalarile milli müdafaa ihti- yaçları hariç olmak üzere Türkiyc 1929 senesinde 20,2 milyon 1931 senesinde 16,2 milyon lira kıymetinde yalnız demir ve çe- lik ithalâtı yapmıstır. Bu seneler zarfındaki bu iki kaleamin mec- muu bütün ithlaâtımızın 67 20 sini teşkil etmektedir. Buna ayni senelerdeki 3,1 ve 2,9 milyon lira kıymetindeki kara nakil vası- talarını ve miktarı bizce malüm olmıyan milli müdafaa ihtiyaç larını hesap edersek demir ve çelikten mamul mevaddın ithalâ- tımızın 7o 30 ni teşkil ettiği ve her hlade 30 milyon liradan faz- la bulunduğunu kahul etmek İcc.p eder. İthalâtımızın en büyük kısmını teşkil eden demir malzeme tekmil sanayi ve iktisadiyatın da bel kemiğini teşkil ettizi gibi demirsiz milli müdafan meselesini düşünmenin de imkânı yoktur. Memleketimizde mütcaddit yerlerde çok iyi cins demir bulun- duğuna göre bizim bir demir sanayii kurmamız kadar zaruri ve lüzumlu bir şey tasavvur olunamaz. Kurulması csasen devletçe mukarrer olan ve etüt yapılan bu sa- nayide yeğâne düsündürücü şey maliyet fiatinim yüksek olacağı- dır. Demir sahasile kâmür sahası arasındaki mesafeden dolayı husule gelecek bu Fiat yüksekliği istihsaldeki rasyonel çalışma ile kapatılabileceği gibi bu yal ile kimya sanayiinin mühim bir kısmının tesis ve hele milli mahruk işin de büyük faide temini de imkân dahiline girecektir. Bu suretle demirin maliyet Ffiatindeki nisbi yüksekliğin diğer ik- tısadi menfaatlerle tekabül ettirilerek Türkiyede demir sanayii- nin inkişafı temin edilmiş olacaklır. Bu işlerin başında kok istihsalâtı ve bunun müştekatının kıymet- lendirilmesi gelir: Demir nerede istihsal edilirse cdilsin buna lüzumu olan kokun Karadeniz kömür havzamız dahilinde istihsali bir zarürettir. Çünkü bu suretle hem nakliyatta 95 35 derecesinde bir tasarruf temin edilmiş olacak (maden kömürile bundan husule gelen kok arasında en az bu kadar siklet farkı vardır) hem de kak is- tihsali esnasında intişar eden gazlar bir iş sahası olan kömür havzasında kuvvei muharrike tevlit ederek - kıymetlendirilmiş olacaktır. Ayni zamanda taktir edilen kömürden katran, benzol, 27