1 Kasım 1933 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 37

Anadolımun diğer kısımlarında yapılacak içtimai-iktisadi refor- mun gayesi, ortakçılığı kaldırmaktır. İlk makalemizde de süyle- diğimiz gibi, ortakçılık tarzı köylüyü istihsalin rasyonel cereya- nıyla alâkadar etmiyen, müstahsilde mahsulün cinsine, taprağın ıslahına ilh... karşı mutlak bir lâkaydi uyandıran bir istihsâl w- sulüdür. İstihsalin rasyonelleşmesi için köylünün toprağına sahip olması lâzımıdır. Bizde ortakçılık biri, büyük arazi edinmiş kim selarin tapraklarımnı ortaklama köylüye işletimesi ikincisi de tüc- cara, mürabahacıya borçlanan kâylünün barcıma mukabil arazi- sini elinden çıkararak kendi toprağında alacaklışı hesabına or- taklama çalışmsı olmak üzere başlıca iki şekilde doğmüuştur. İ- kinci şekilde doğmuz ortakçılığın tasfiyesi için köylü ile alacaklı arasına devletin girmesi ve borçları devletin ödemesi suretiyle köylüye toprağının iade edilmesi ve borç mukabil toprak ta da- hil olduğu halde iştihsal vasıtalarının ferağ edilememesinin ka- nunla temini lâzımdır. Birinci şekilde meydana gelmiş ortakçılı- ği ise, yine devlet, bulacağı bir formül dahilinde ortakçılıkla iş- lenen toprakları sahiplerinden alarak bilâ bedel köylüye tevzi etmek suretiyle tasfiye etmelidir. Bizde ortakçılığın diğer bir hu- susiyeti daha vardır ki, a da köyde istihsal olunan rantın şehir- lerde teraküm ederek şehirlerden köye mürabaha sermayesi şeklinde akmasıdır. Topraklarını ortaklama köylüye verenlerin mühim bir kıszmı şchir ve kasabalarda ziraattan gayri işler gö- ran kimseler oldukdlarından bunlar köylüden aldıkları rantı, ek seriyetle köylüye yüksek faiz mukabili ikraz ederler. Köylü böy- leca bir taraftan toprakta iş üzerinden, diğer tarafta kendi eme- ginin mahsulü olan kıiymetleri yüksek faizlerle istikraz etmek suretiyle, nakit üzerindan istismar edilir. Ortakçılığın tasfiyesi hem bu usulü ortadan kaldıracak hum de rantın köylerde terakim etmesine, köylü gelirinin artmasına saik olacaktır. Bu takdirde devletin vergi almak kabiliyeti de yükselmiş bulunacaktır. © Mülkiyetin küçük küçük parçalara bölünmesiyle, tekniğin inki- şaf istikameli arasındaki tezada gelelim. Yukardaki misalde gördüğümüz gibi Amerika'da büyük ve en modern süy vasitala- rı rantebil olarak ancak pek büyük, hattâ ferdi değil, anonim şir- ketler, korporasyonlar halinde organize edilmiş işletmelerde 87