1 Kasım 1933 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 29

75 milyon kilovat saat takat temin edilmiş olacaktır ki bugün Türkiyede istihlâk olunan tekmil enerjinin nısfından fazla bir kudret yaratılmış ve bununla hem mevzil işletmeler ve hem de Erezli - Filyos arasında elektrikle işletilmesi karar altıma alın- mış olan elektrikli hatların kudret ihtiyacı temin edilmiş demek- tir. Kömür ve elektriğin ucuzluğu, tâli mahsulâtın vücudu kimyevi sanayiin de burada tecssüsüne sebep olacaktır. Bilhassa geni; bir ziraat memleketi olan Türkiyemizin sun'i gübre ihliyacı da bu suretle ucuza mal edilmiş bulunacaktır. Hulâsa kömür taktiratı bir taraftan demirin daha rasyonel ve ucuz istihsaline hizmet ederken diğer taraftan da ihtiyacımız o- lan bir çok şeyleri va ezcümle milli mahrukun mühim bir kısmı- nı vücude gelirecek ve muhtelif sanayi şubeleri kendiliğzinden teessüs edecektir. Bu izahtan sonra takdir olunr ki bu kuruluş ancak yekdiğerini himaye eder ve karşılar şekilde tek bir elden idarc edilmekle mümkün olabilir. Bu toplayıcı el ise ancak devlettir. Sanayiin hiç bir kısmı bu saha kadar devlet idaresini, devletin sımai faa- Hyetini zaruri kılmaz. Aksi takdirde yalrız bir işletmeyi istihdaf eden faaliyetler mutlaka fazla ve lüzumsuz himayeyi icap et- tirir. 2 — Hava gazi tesisatından benzol istihsali: Bu sahadaki istihsalât bugün için hemen yok gibidir (yalnız Ye- dikule gaz fabrikası senede 100 ton kadar bir istihsal yap- maktadır.) Bu az istihsal halen Türkiyede benzol istihlâkinin hemen hiç mevcut olmamasından ileri geldiği gibi esasen gayri iktısadi olan fiat yüzünden bizzat hava gazı islihsal ve istihlâki- nin de Türkiyemizde yoak denecek hlade bulunmasından tevel- Kit etmektedir. Bol kömüre malik olan Almanya ve İngilterede hattâ bir çok yerlerde tenvirat dahi hâlâ hava gazile yapılmak- ta vo hele diğer hararet ihtiyacları, ve motörler için çok geniş miktarda hava gazi sarfedilmekte iken kondi mikyasımızda da- ha geniş kömür madenine malik olan Türkiyemizde hava gazi tesisat ve sarıfyatının bugünkü mahdudiyetini tabitdir ki normal görmemek icap eder. : Bir taraftan liman, tahmil ve tahliye işlerile demiryol nakliyat 29