1 Ağustos 1932 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 9

ve idaer edici iktisat faktörü» olarak cemiyetin seyrini istika- metlendirecektir. Büyük teknik, büyük mülkiyet, büyük iktisat münasebetleri bu yeni cemiyet faktörünün elinde toplanacaktır. Cemiyet içinde hâkim rol oynamıyan küçük teknik, yahut cemi- yetin umumi gayve ve menfaatlerile tearuz etmiyen ve cemiyet içinde hâkim tezatlara meydan vermiyen mülkiyet şekilleri ve iktisat faaliyetleri, bu hâkim iktisat faktörünün tabiiyet ve kon- trolü allında yaşıyabilecektir. 5. — Tekniğin tekâsüf ve terakki etmiş olduğu büyük sanayi memleketlerinde, en baş tezadı temsil eden sınıf mücadelesi ba- kımından cemiyet içindeki tezatların halli, istihsal vasıtaları üz- tündki mülkiyet münasebetlerinin bit ihtilâl ile tasfiyesine bağ- lıdır. Milli kurtuluş hareketleri bakımından ise, keskin bir smıf mü- cadelesi, yani hakiki mânasile cemiyotin mahiyelini tayin eden ve istihsal vasıtalarına sahip olanlarla bu izlihsal! vasılalarından mahrum olanların kavgası, ancak büyük istihsal vasıtalarının in- kişaf ve tekâsüf etmiş olduğu memleketlere mahsus bir hâdise- dir. Halbuki büyük istihsal teknizi muayyen bir zümrenin elinde tekâsüf etmiş bulunmıyan ve cemiyetin plânlı bir mürakabesi al- tına girince bu nevi tezatların inkişaf edemiyeceği memleket- lerde sınıf tezadımın cemiyetin bünyesini değiştirecek ve bülün tezatları bir smıf lehine halledecek kadar keskin ve hâkim bir mahiyeti yoktur. Bu memleketlerde de filyaki, kurunu vustal sınıfların bakıyesi enkaz ve kapitalist cemiyetlerde görülen sınıfların unsurları rü- şaym halinde mevcuttur. Fakat millt kurtuluş hareketleri kendi objektif mahiyet ve istikametine uygun bir inkişaf seyri takip et- tikleri takdirde bu enkaz kendi kendine taafiya edilmiye ve bu rüşeymler kendi kendine dumura uğramıya mahkümdurldar. 6. — Büyük sanayiin mütekâsif olduğu memleketlerle sanayiden mahrum ham maddeci ve ziraatçi memleketler arasındaki ikti- sadi ve siyasi tabiiyeti idame edecek bir içtimai inkılâp, milli kurtuluş hareketleri bakımından menfi ve ric*i bir cemiyet hare- ketidir. Bize göre bu günün şartlarına uygun progreasist hir ha- reket ancak, bir taraftan millet içinde, diğer taraftan milletler 9