1 Nisan 1932 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 33

— İdealist bir aksiyon adamı ve san'at itibarile beynelmilel. 1922 mayısı ile 1932 arasında tam on yıllık bir mesafe var- dır. 1922- de on dokuz yaşında olan Nazım Hikmet, şimdi yirmi dokuz yaşındadır. Hintli bir genç doktor tanırdık, Adı: Bznerji, Benerji ağır bir münevver ve eyi bir adamdı. Fakat onun da, Maskovaya, ya akumak, ya görmek için gelen her hintli gibi, sakin, lâkin kapalı, aradığını bulmamış, tatmin edilmemiş in- sanların, acıklı hali vardı. Zaten, asırlardanberi kendi içinde yaşayan, gerek tabiatın, gerek cemiyetin zulmüne, kendi içi- nin silâhlarile mukavemeti daima bir din gibi yaşatan Hintli ruhu, maddenin, makinanın, hareketin, hulasa, iptidai sükü- nıelinden ayrılmış ÂAvrupa tabiatının havasında daima rahatsız olur. Benerjinin mazisinden çok az bir şey bilirdik. Acaba şimdi nerededir? Öldü mü? Yaşar mı? onu da bilmiyorum ki, Hintli doktor başka memleketlerde dayuramadığı idealist ruhuna yeni gıdalar bulmak, yeni bir şeye inanmak için geldiği bu yeni memleketten, geldiğinden daha perişan, geldiğinden daha müttekâsız bir gün çıkıp gitmiştir: Bizim onu tanıdığımız müddetçe, içinde yaşadığı binaların taştan kalbi içinde Benerji, etrafındaki hayu-huydan, etrafında esen kolaycacık inanıp, kolaycacık bağlanma havasından, kendi engin ruhuna bir damla bile sindirmeden, daima mu- hitinden ayrı ve daima muhitine yabancı yaşadı. Nazım Hikmetin son eserinin ismi şudur: — Benerji kendini niçin öldürdü? Eser bir manzum hikâyedir. Vak'a Hindistanda cereyan eder. Eserde Benerji bir müfrit amele ihtilâlcisi tipinde tasvir olun- muştur. Kalkütedeki amele mahallelerinden birinde yaşar ve eğer bu mahalleler halkını ayaklandırırsa, bütün Hindistanın kurtulacağına kanidir. Fakat bir aralık Benerji bütün arkadaşları tarafından terko- lunur. Cünkü kendisinde bir takım zaaflar sezinilmiştir. Bun- dan sonra hikâyeye bir de küçük tez konur: Bir ihtilâlci ne vakit intihar edebilir? 33