1 Nisan 1932 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 26

Cibun içinde Türkiye Kreuger. Hitler. Göthe. Dr, Vedat Nedirı İntihar eden cihan kibrit kralı Kreuger, göçen cihan iktisa- diyatının tipik bir timsalidir. Temeli, kibrit kullanan bütün memleketlere dayalı bir finans abidesi kuran mimar, muazzam ezerinin kibrit çöpünden oldu- ğunu ye yıkılmak üzere bulunduğunu hisşedince, canına kıydı. Bu hailevi akibette bütün bir sistemin talii haykırıyor. Oswald Spongler'in son neşrettiği “İnsan veteknik,, adlı eser- den naklettiğim şu satırlar bu taliim mahiyet ve istikametini bilhassa bizce çok dikkate şayan bir vuzuhla gösteriyor: 4Geçen osrın son yarımında garbi Avrüpanın ve şimali Amert kanın iktisadi, siyasi, askeri, malt kasaca her sahadaki hakimi- yeti sanayı monopoluna dayanır. Büyük sanayi ancak bu şimal memlekeltlerindeki kömür madenlerinden doğdu. Dünyanın diğer kısımları sadece bir mahreçli. Ve müslemleke siyaseti daima yeni islihsal sahal'arı değil, sürüm ve ham madde mıntakaları aramak istikametinde inkişaf elti. Başka memleketlerde kömür vardır. Fakat onu yaltız “beyaz, mMmühendis çıkarabilirdi. Bizim hakimiyetimiz yalnız “madde,, nin değil, maddeyi kullanmak için icap eden “metot, ların da yegüâne sahibi bulunmaktan ileri geliyordu. İşte renkli işçipe nisbelle beyaz işçinin dükse varan yaşayış tarzındaki farkın sırrı. İşte Marxismin kendi akameti hesabma gizlediği hakikat. Fakat bu, bu gün İntikâmını altyor. Beyaz işçinin kendi varlığı için artık bir tehlike halini alan yevmiye yüksekliği münhasıran sanayi monopolünün bir netice- siydi. Fakat bu gün Asyad'a cenubi Amerikad'a, cenubi Afri- ka'da yeni, yeni sanayi mıntakaları doğmuş ve doğmakladır. Bunlardaki yevmiye seviyesinin alçaklığı öldürücü bir rekabet teşkil ediyor. İşle bu, islismar edilen dünyanın, efenditerinden âldığı intikamdır! 26