1 Kasım 1934 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 39

yir- ler, tle- run bir ok- ana yra- Ha İarı satmak suretile genişletilmesi arzusu izah etmektedir. Fakat pazarların bu hususta gösterdikleri kolaylık ta, sanayilesmeleri- ni soslal daha doğrusu soysal politika bakımından melez bir for- müle istinat ettirmeleri keyfiyetidir. Bugün, birçok pazarların sanayileşmesi, sermayedarlık nizamının genişlemesi şeklinde tatbik edilmektedir. Şöyle ki, ya bu pazarlar, sanayie yatması şartile hattâ yabancı sermayesine kapılarını açmakta yahut da- hili sermayelerini kendi sanayilerine, kapitalist usuller dahilinde yatırmaktadırlar. Pazarların sanayileşmesi hareektinde, pek az memleketler, kapitalizm bakımından, ihtilâlci metotlar kullan- maktadır. Bunların da başımda tam ihtilâlci olarak Sovyet Ruz- ya, kısmen devletçi fakat kısmen ferdiyetçi metotlar kullanmak suretile de Türkiye, Çin ve İran gelmektedir. Demek oluyor ki, cihan buhranı, liberal iktisat nizamımın başlıca cihazlarını ve başlıca dogmalarını yıkmakla, kapitalizm cihan ölçüsünde teessüs edemediğinden esasen mevzusuz kalan cihan ihtilâli imkânını lüzumsuz ve fonksyonsuz — bırakmıştır. Çünkü buhranın sarsıp devirdiği ökonamik nizamın enkazı ara- sımda, en sağdan en sola kadar her iki tezadın doğmaları yan.- yana olarak tenebbüt etmekte, opportünist istihaleler yapmakta, su halde soysuzlaşmaktadır. Hattâ o kadar ki, bu soysuzlaşmaniın fasist ideolojisinde buldu- gu «kuvvei inbatiye» den sarfınazar, düne kadar milletler ce- miyeti ve onun kombinezonları dışında yaşıyan Sovyet Rusya, bugün o cemiyetin başlıca unsurlarından biri olmuş ve faşist İtal- ya ile kapitalist Fransa arasında yer almıştır. Ayni Sovyet Rus- yanın önümüzdeki yıllarda bir takım hesap ve mübadele anlaş- ımaları yaparak Fransa ve Amerikadan kredi tadarik etmesi de beklenmektedir. Cihan harbinden evvel, sosyalizmin kendine bir devlet yapması kadar milli kurtuluşun imperializme galebe çalması hatıra gek mezdi. Cihan harbinden sonra, her iki hâdise gerçeklesti. Buna mukabil, cihan buhranına kudar, sosyalist, faşsist ve kapitalis: devletlerin yanyana cephe tutacakları hatıra gelmezdi. Cihan bubranından sonra da, bu hâödise gerçekleşti. BB