1 Kasım 1934 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 17

ÂAslt temeli, yani ziraf emteada ve ihracattaki fiyat hareketleri bu temayülü gösteren bir milli iktisatta, milli sanayiin bu hare- ketlerden birikecek ve bu suretle sanayi sahasıma akacak bir ser- best sermaye terakümüne emniyet olunması elbette ki, caiz ola- mazdı. Binaenaleyh bilhassa 1930 dan sonra Türkiyede devlet sanayii fikri ve temayülü gittikçe hâkim bir siyasi ve iktisadi ce- reyan halini aldı ve sür'atle neticelerini verdi. Filhakika milli kredi, münakalât ve millf sanayi sahasında ken- dini gösteren hâkim devletçilik siyaseti, ziraf mahsulâtın fiyat- landırma ve ihracatçılık işinde de tatbik olumsaydı biraz evvel verilen fiyatlar tablosunun bir başka manzara arzetmesi bekle- nebilirdi. Maamafih bu hususa daha ileride temas edeceğiz. Milli sanayiin devlet elile ve bir milli plân dahilinde kurulması zarureti kendini hissetirince, bu zarurete evvelâ, muhtelit sana- yi teşebbüslerine iştirak etmek şeklinde tatbiki hareket olundu. Fakat bu muhtelit tesebbüslerden müstakil bir devlet sanayii sistemine (5 senelik program) geçilmesi arasında az zaman fa- sılası vardır. 1933 sanayi istatistiklerine göre Türkiyede devlet sanayii mü- esseselerinin adedi, sayı itibarile şayanı ehemmiyet değildir. Fa- kat birçok istihsal şubelerinde bu müesseselerin istihsal hacmı, o şube dahilindeki umumi istihsalâtın 95 50 sini bulur. Maamafih devletin milli sanayi üstündeki sermaye ve teknik hâkimiyeti bilhassa beş senelik sanayi pragramınm tahakkukundan sonra olacaktır. Aşağıdaki rakamlar beş senelik sanayi progrmmın milli iktisadiyatımız için olan hâkim ehemmiyetimni tebarüz etti- recek vaziyettedir: 5 senelik sanayi proğra- Beş senenin sanayi programı bire neler mı kaça mal olacak? kazandıracak? Kıymeti —T0rk ilrasi | TP C S İ e ST ai ti BN Pamuklu 18.538.000 Pamuklu 100,000,000 met.35,000,000 Yün ipliği 1.650.000 Yün ipliği 1,000,000 Kg. 2,500,000 Kendir 1.700.00 Kendir 6,000 Tan 2,500,000 Demir 10.000.000 Demir ve çelik — 125,000 » — 12,000,000 Yarım kok 1.000,000 Yarım kok 60,000 » 1,000,000 Bakır 550.000 Bakır 24,000 » — 13,000,000 2 17