1 Şubat 1932 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 19

misli tevessü etmesi lâzımdır. Ferdi büyük mülkiyet (vasati vüsati yukarda gösterilmiş olan tek bir müleşebbisin büyük çifliği) tekniğin inkişaf temposuna yetişip ayak uydurmadığı için, yerini tedricen anonim mülkiyete bırakmıya başlamıştır. Bügün Amerikada tecssüs eden cesim zirai hisseli şirketler büyük korporasyonlar, ferdi işletmelerin yerine kaim olmiya ve daha şimdiden bülün Amerika zirai istihsalâtının “/ 6 sı- nt vermiye başlamıştır. Bu şirketlerden herbirinin sermayesi elli binle beşyüz bin arasındadır. Modern istihsal vasıtaları, azim sermayeler, büyük işletme ve hudutsuz bir mülkiyet istiyor. Bir çiflik sahibinin, tek bir ferdin elleri bu kadar büyük teşebhüsleri avuçlıyacak kadar geniş değildir. Türkiyeye gelince: Geniş bir teknik inkılâba namzet olan Türkiye köy iktisadi- yatı, bugün henüz istihsal kuvvetleri cihetinden pek iptidai bir seviyede bulunuyor. Türkiyede teknik inkılâba mani olan birçok içtimai engeller vardır. Memleketimizin zirai vaziye- timi ziraati müterakki memleketlerin 19 - uncu asrın başındaki vaziyetlerine benzetebiliriz. Makalemizin başında söylediğimiz gibi geçen asrın ilk nısfında tekniğin ziraata girişi, sanayide olduğu kadar seri cereyan etmemişti. Bunun başlıca sebebi ise, köyde tabil ikltısat sisteminin ve tabii mübadeleye müste- nit derebeylik mülkiyet tarzının mübadele nizamına mukave- met cetmiş olmasıydı. Pazar için istihsal yapmıyan, binnetice pa- zarın elâstiki ve mütehavvil taleplerine tabi olmıyan bir müs- tahsıl için teknik terakkiyatın tatbikinde şüphesiz bir iktı- sadi faide yoktu. Diğer taraftan malikânesinde ucuz işçi kuv- veti bulan ve mahdut piyasalara mahsul veren bir malikâne sahibi de ayni derecedeteknik terakkiyatla alâkadar değildi. Fakat, pazar için ihtihsal tarzının illisaile bu bağlar birer birer çözülerek ziraattaki leknik inkılâbım seri inkişafına yol açılmış oldu. Türkiye köy iktisadiyatının da henüzz mühim bir kısmı mahalli ihtiyaçlar nisbetinde istihsal tarzından ve derebeylik bakaya- sından kurtulamamıştır. Mütekâmil bir tekniğe istinat etmiyen Hicari ziraat (âzüm, tütün, ilh,) ise muayyen mıntakalarda, ka- sabalarla şehirler etrafında temerküz etmiştir. Şehir ve kasa- balardan uzaklaştıkça, ziraat, ticari karakterini kaybeder. Ma- 19