1 Şubat 1932 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1
—— - ———— —— .- —— na mma Nebati Yağlar —— Vejetalin imalinde kullanı lan hindistan cevizinin Teş Sanayi kanunu e mucibince hal edildiği malümdur. Bazı “ mıntakalardan aldığımız mek- tuplarda bu iptidai madde yeri ne ay çiçeği kullanılabileceği bil diriliyor. Ve ellerinde külliyet li miktarda ay çiçeği bulundu- ğu ilâve ediliyordu. Bu neşriyatı gören bazı fab- rikatörler, ay çiçeği tohumla- rma alıcı oldular. Ay çiçeği to bumu bulunduğu iddia edilen Adapazarı Ticaret Odasına tel graflar çeki Gerek Fabrika- törlerin çektikleri telgraflar ve gerek Adapazarı Ticaret Oda- sından alınan cevaplar evvelki gün.matbaamıza gönderilmiş- tir. Yağ &fabrikatörlerinin ay çiçeği taleplerine karşı Adapa- i 1 şu yolda bir “Şimdiye kadar talep olma- dığından ay çiçeği ekilmemiş. Binacnaleyh mıntakamızda sa- nayide kullanmak için külliyet li miktarda ay çiçeği tohumu yoktur.,, Bu muhabereden anlıyoruz ki bugün elde, yağ fabrikaları- nın faaliyetini idame edecek miktarda ay çiçeği tohumu yok tur, Ancak Adapazarı Ticaret Odasmın cevabı dikkatle oku nacak olursa, yalnız ay çiçeği talebine karşı cevap vermek- le kalmiyor, daha ileri giderek tohum bulunmamasının esbabı nı da izah ediyor, Belki de Ti- caret Odası verdiği cevabın ne için kullanılacağını biliyordu. Ay çiçeği tohumu yoktur de- sekle beraber, bu O maddenin bulunmaması mes'uliyetini de şimdiye kadar buna rağbet gös fabrikatörlere tahmil etmek istiyor, Şu muhakkaktır ki şimdiye | kadar fabrikatörler tarafından ay çiçeğine rağbet gösterilme- mesi hindistan cevizinin ser- best ithal edilebilmesi yüzün- dendi. Ve şimdiki rağbet te ya bancı olan bu iptidai maddenin ithalini külliyen menetmek ih- timalidir. Bu vaziyetten ne şimdiye kadar hindistan cevizi kulla- nan sanayicileri, nede talep olmadığı halde sırf milli bir va zifedir diye, yahut ta talep ©- lr ü le, ay çiçeği yetiştir- miyen - zürra; mes'ul tutmak doğru değildir. Ve bugün de vaziyet çıkmazda görünüyor. Çünkü Hindistan cevizi itha- line müsaade edildikçe, ay çir çeği yetişemez, ay çiçeği y. medikçe de mevcut fabrikala- rın faaliyetini tatil etmeden hin distan cevizinin ithaline mani olmak doğru değildir. Bu şera it altında ne yapmak lâzımdır? Filhakika. vaziyet çıkmazda görünüyorsa da çıkmaz görün- düğü kadar derin değildir. Bu meselede aranacak oki Şiçeğinin veya o memleketimiz- yetişen her hangi iptidai maddenin vejetalin imalinde kullanılan yabancı mevaddın Yerine istimal edilip edilemiye- ceği ve bunun omemleketimiz- de yetişip (o yetişmiyeceğidir. Öyle anlaşılıyor ki, bu nokta- larda bir ihtilâf yoktur. Esasen memleketimizdeki bir | kısım Yağ fabrikalarının ay çiçeği t© humu ile çalışmaları da göste- riyor ki bu maddei iptidaiye ile istihsal kabili tevsidir. Ve ğer fabrikalar da ay çiçeği ile çalışabilirler. Fakat zürre tacaklarından emin olmadıl rı cihetle şimdiye kadar yetiş- tirmemişlerdir. Binaenaleyh *ğer zürra yetiştirdikleri me- vaddı satabileceklerinden emin iseler, vaktinde ekmeğe başlar lar. Diğer taraftan ekilen mah *ul deidrak edilmedikçe, taş- tadan gelen iptidai mevaddı me ederek (fabrikaları âtıl bi- takmak tg doğru değildir. Hü- in nâzım vaziyetinde bu idare etmesi pek âlâ müm- wdür. Ve geçen hafta da ai MR ii PAZARI E.5İ 1 ŞUBAT 1932 6 ncı sene, Ne, 2148 NUSHASI 5 KURUŞTUR Çin kıtaatı Japonlara karşı tuttukları mevzilerde, Japonlar Çin'e dehşet salıyorlar! Rusya harbe hazır, Amerika donanmasını hazırlıyor, Ingiltere protesto etti, Çin kıtaatı yer yer çarpışıyor! Fakat henüz resmen harp ilân edilmemiştir. Vaziyet nazik ve endişelidir. Çin kV merkezi hükümeti Japonlar taralından hapis ve tevkit edilen Çinliler. . Aksayı şarktaki karışıklık devem | değildirler. Fakat ye muhave- ediyor, Japonlar 'da işgal vaziyetini o muhafaza ve Çinlilere karşı filen harp halinde bulunmak: tadırlar, Çinliler de henüz resmen etmiş met göl iş rma devam ediyorlar. Gelen haber- ev bilhassa Changhai'nin işgalinden sonra Çinde umumi bir galeyan baş- lndığımı, harp seslerinin yükseldiği- Yıldız sarayında dün sabah yapılan içtimade. . Balkan misakı müza- kere edilmektedir DİR a Konferans bu sabah ta toplanacak. Hararetli müzakereler oluyor Balkan konferansı 5 konseyi ve komitesi dün sabah Yıldız sarayında tar. Sant 10,30 ta Balkan devletleri sahanın tabi olacakları rejim komi tesi toplanarak muzakeratta bulun- muştur. Ayni zamanda rüzname mu bince konseyin de toplanması mu- karrerdi, fakat Balkan devletleri te- (Devamı 2 inci sahifede) ladır. iş iği iler, bu mesele | te un yapmaktan az fark r. edi etini iye değer. Binaenaleyh zahirde yağ fabri- de | kaları gibi gi Biliyoruz ki sanayi işin hissiyat ile hareket etmek doğ- ru değildir. Sanayi iptidai me- vaddı en ucuz piyasadan almak ve mahsulünü de en pahalı pi- yasada satmak ister. Fakat şuli »u da kabul etmek lâzımdır ki nihayet hindistan cevizinden yapılan yağlar, ihraç (edilmi- yor, memleketimizde istihlâk e diliyor. Binaenaleyh biz haki- katte hindistan cevizi istihlâk ediyoruz. Bu müzmelenin sa- ler, hakikatte birer un fabrika- sı mahiyetindedir. Ve madem ki bunların bütün istibsalleri memlekette istihlâk ediliyor ve olmadığından hariç piyasalarda ayni cinsten ig ülât ile rekabet bahis değildir, o halde mevzuu J başka memleketlerin zirai mah erde esi il memleketi olan kendi mahsul tmızı istihlâk etmek daha doğ tahliye edildi.. ni, askeri tahşidat yı ekse- riyet fırkâsmin harp kararı verdiği- ni göstermektedir. Ayni zamanda yeni Japon işgali İngiltere, Amerika gibi Çinde büyük menfaatlar sahibi olan devletleri harekete getirmiş, bir takım siyasi ve askeri ihtilitlara 80- bebiyet vermiştir. Ki Japon zabit ve neferleri bir kısmı bu cümleden olmak üzere Amerikalılar tarafından tevkif edilmiştir. İngiltere de Japon ya'yı protesto etmiş, Amerikan do- nanması her türlü ihtimalı ve hare- keti nazarı dikkate olmak suretile harelzete geçmiştir, Bu hâdiseler ce veyan ederken Rusyanın da dikkata şayan olan vaziyeti tebarüz etmekte Moskova'dan nümayişkâr ve tehdi- dizer seslerin yükseldiği görülmek tedir. Vaziyet elimize gelen telgraflara göre hulâsa edildiği takdirde şudur: 1 — Jâponlar Changhai'da yer- ieştiler. Ecnebilere; sit imtiyazlı muntakalar baricinde tecavüzlerine devam etmektedirler. 2 — Çin hükümeti; harp kararını göze aldırmış, fakat henüz muhare- be ilân etmemiştir. . Japon tecavüz- lerine mevzii şekillerle mukabele etmektedir. Hükümet merkezini Nankin'den nakletmiştir. (Devamı $ inci sahifede) Hayret Edilecek Şey! Muhasebei Hususiye müdürü kaçakçı mı? Müdür Bey üç ay hapse ve memuriyetten mah- rumiyete mahküm oldu! KIRKLARELİ, 30 (Hususi mu- da bir genç kızın parçalanmasile ne- ticelenen infilik hâdisesini ve buna sebebiyet veren barut kaçakçılığını bildirmiştim. Her ihtimal nazarı iti- bara alınarak yapılan © tahkikat ve yoklama neticesinde tütüncü Sabri- nin dükkünmda ve evinde 104 kilo kadar kaçak barut — bulunmuş ve Sabri ef, ile bu işte alâkadar görü- len Muhasebeyi hususiye © müdürü Refik, Vilâyet Encümen kâtibi Hik met Beyler ve 7 köylü tevkif olun- muşlardır. Yeni kaçakçılık kanunu mucibince bu maznunlar o sür'atle mahkemeye sevkedilmiş ve evveli gün akşam özeri bu şayan: dikkat kaçakçılık davası intaç olunmuştur. Refik B. üç ay hapse ve memu- riyetten mahrumiyete, Hikmet (o B.| Bükre: bir buçuk ay hapse ve memuriyetten mahremiyete, tütüncü Sabri bir se- ne hapse, diğer mazhunlar da birer ay hapis cezasına mahküm edilmiş ve hapisaneye maklolunmuşlardır. Bilhassa bu meselede Refik B. gibi yüksek bir memurun alâkadar olma. 41 umumi teessürü mucip olmuştur. Diğer taraftan infilâk hâdisesi dola- yısile kaçakçı Ali ile şeriki Hüseyin ve hancı Kadri de gene kaçak barut maddesinden tahtı tevkife alınmış» lardır. Bunların da muhakemelerine baş lanmak üzeredir. Gerek Relik B. ve gerek | diğer mahkümler haklarındaki kararı tem- Gazi Hz. Gazi Hz.dün Beyazıt ve Şişli taraflarında bir tenez- züh yapmışlardır. Tevfik Rüştü Bey Doğru Cenevreye gi- diyor, bugün Baküya hareket edecek; Enzeli, 31 Milliyet (Telsiz. | le—müstaceldir)— Şimdi Tah- randan tayyare ile Enzeli'ye| geldik. Yarın (pazartesi) va- purla Baküya hareket ediyo- ruz, Osman Tevfik Rüştü Bey doğru Cenevreye gidiyor ANKARA, 31 (Milliyet) — Hariciye vekili Tevfik Rüş- Tevfik Rüştü Bey tü Bey Moskova — Berlin tari kile Cenevre'ye gidecektir. İş Bankası Umum müdürü Celâl Bey ve Tevfik Rüştü Be- ye refakat eden diğer zevat Ber İinden İstanbula döneceklerdir. — Ismet Pş. ve Dahiliye vekili inissi Geliyor ANKARA, 31 (Telefonla) — Başvekil İsmet P3. ve Dahiliye veki- Hi Şülerü Kaya B. bu akşamki trenle İstanbul'a hareket etmişlerdir. Başvekil ve Dahiliye Vekili istas- Vekiller, Askeri Şura azala- Sahip ve Başmuharrıri >“ Siirt Meb'usu MAHMUT Kayyum Ef.nin gayreti Beyazıt camisi kayyumu dün gazete fotografçılarına resim aldırmak istemedi! e. - 2i Bayazıt camisinde kadın cemaat Hafız Riza Beyi dinliyor. . Evvelce de yazdığımız gibi şehri | inde türkçe Kuran ukuyacağını ha- mizin bazı camilerinde dün de türk- | ber olan halk erkenden camie gele şe Kuran okunmuştur. Hafız Sa-| mişlerse de Hafız Sadettin Bey, bö dettin Beyin saat 14 de Fatih cami- (Devamı 2 inci sakifede) İzmir Belediyesi Gazi Hz.ne tarihi bir resim takdim etti.. Resim 250 sene evvelki Izmiri ' * B. dün Ankara'dan şehrimize gel miş ve Tokatlıyan oteline misafir ol. muştur. Hulüsi B. kendisile görüşen muharririmize şu beyanatta bulun- muştur — “İzmir'e sit bazı işleri Vekâ- etler nezdinde takip için Ankara'ya gitmiştim. Ankara'dan çok büyük bütçesinde Bu seneki bütçenin 900 bin lira kadar olacağı- nı tahmin ediyorum. Halbuki İzmir Belediyesi, ihtiyaçları temin için as- rı ve sair zevat tarafından teşyi &- dilmişlerdir. Balkanlarda I Türkçe Romanya'da Türkçe tedrisat için kus açıldı Geçen teşrini: ayında İstan- bulda toplanan 2 inci Balkan konfe- ransı, Balkan li Ea innlerinn — temi ğ ini hakkında bir İRİ tesi bi lunan Yüksek Ti- caret ve Sanayi M. RADUCANO akademisinde, Balkan © lisanlarınm i Büyükharpte Hicaz, gari bir buçuk milyon liraya ihtiya- « vardır, Bunun için bir taraftan ye si varidat menabii aranacak, diğer taraftan o ehem Omühimme terci. han yapılacak, azami tasarruf temin edilecek, fakat bittabi tenvirat, tan- söfat, sıhhi ve içtimai muavenet, it (Devamı 2 inci sahifede) İzmir Belediye Relsi Doktor Hulüsi Bey > Felestin, Suriye. Güzide edip Falih Rıfkı Bey Büyükharpte Cemal Paşanm siyasi bürosunda çalışan yegâne zabittir. O iti- barla paşanın bütün hususiyetlerine, yaptığı işlere çok yakından vâkıftır. Falih Rıfkı Bey şimdi bütün bu bilgi- tedrisi için kuralar açmağa muvaffak olmuştur.Bu kurslara 3 bin kadar ta lebe devam etinektedir. Burada haf- tada iki saat türkçe tedris edilmek- tedir. Cenabu - Şarki Avrupa ensti- tüsü rektörü M. Tararescu tarafın- dan verilmekte olan türkçe derslere 20 talebe devam etmektedir. Akade- minin rektörü bulunan M. Jean Ra- ducano'nun Balkan lisanlarmı tami- mi yolunda vaki olan bu teşebbüsü her tarafta alâka uyandırmıştır. M. Jean Raducano, İstanbul'da bulunduğu zaman, Hukuk fakülte. sinde bir konferana vermisti. Bu kan lerini, müşahede ve vesikalarmı 60 tablo halinde Milli- yet'te meşrediyor. Baştan başa merak, alâka, heyecan dolu fıkralar ve müşahedeleri ihtiva eden bu eser ayni zamanda güzide edibin en mükemmel edebi eserlerinden de birisi ola- caktır. 8 Bugün ilk yazı 2 nci sahifede..
