27 Temmuz 1960 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 22

YURTTA OLUP BİTENLER sına imkân olmayan mahallelerden ibaret kalmıştır. Normal şartlar al- tında bugünküne nazaran asgari bel misli ucuza malolacak bu ka- zançlara mukabil (o İstanbulluya se- neler senesi hayatı zehir edilmiş, yaş- lı başlı kadınlar yirmi santim geniş- liğinde kalaslar üzerinde cambazlığa mecbur bırakılmış, yüz milyonlarca lira bir mirasyedi hovardalığı için- de dağıtılmıştır. Gerçi Kadri Vezir- oğlu veya Kemal Aksel neviinden genç "iş adamlan"nın eline bu saye- de büyük paralar geçmiştir. Hele yı- kımlarda askerleri o çalıştırıp amele çalıştırıyormuş gibi ücret almak pek çok kimseyi zengin etmiştir ama mil- letin (kazancı göz doyurucu olmamış, imar sevdası yüzünden şehrin sosyal düzeni adamakıllı bozulmuştur. İşte 27 Mayıstan bu yana İstanbulun as- keri valisi Refik Tulga ile askeri Be- lediye Başkanı Şefik Erensü en ziya- de bu sosyal tahribatı tamir gayre- ti içindedirler. Bir İstanbullunun hikâyesi 27 Mayıstan bu yana İstanbulluların adını hemen her gün duydukları, kendisini oralarında sık sık gördük- leri vali Refik Tulga eski bir İstan- bul ailesine mensuptur ve işin eğlen- celi tarafı Celâl Bayarın sabık baş- yaveridir. Istanbul valiliğini İhtilâl sabahı saat beşte devralmıştır. ihtilâ- li plânlayanlar İstanbula vali olarak bu son derecede kibar, kültürlü, zeki ve kabiliyetli Tuğgenerali düşünmüş- ler, vazifeyi ona vermişlerdir. Tulga- nın ailesinde zamanında isim yapmış bir çok şair ve Osmanlı imparatorlu- ğunda vazife almış şahıslar vardır. Bunların en şöhretlisi 19. asır başla- rının tanınmış şairi ve Tahran elçisi Sümbülzade Vehbi efendidir. Refik Tulga asker bir babanın en küçük çocuğudur ve babası Hamit beyin vazifeten bulunduğu Kütahya-, da, 1907 yılında doğmuştur. Tulga- nın annesi Nimet Hanımdır. Kendi- sinden büyük üç kız kardeşi vardır ki bunların ikisi askerle, biri mühen- disle evlidir. Refik Tulga ilk ve orta tahsilini Üsküdarda yaptı. Üsküdar Sultanisinin onuncu o sınıfında iken hem ailesinden gelen bir arzu ve hem de İstiklâl Harbinden muzaffer çık- mış Orduya karşı beliren bir aşkın tesiriyle sivil okulu bırakarak Kule- li Askeri Lisesine girdi. Kuleli Lise- sinde cereyan eden bir hâdise dola- yısıyle okulunu İzmire nakleden Re- fik Tulga burayı 1925 de bitirdi ve aynı yıl İstanbuldaki Harbiyeye baş- ladı. 1927 yılında Harbiyeden mezun olan Refik Tulga sınıflarında hep bi- rinci idi. Bilhassa matematik dersin- de üstün başarısı ile tanınırdı ve ar- kadaşları Tulga ile "edebiyatı başa- ramazsın" diye alay ederlerdi. Bu yüzden Tulga edebiyat dersinin de üzerine düştü ve kısa zamanda büyük başarı kazandı. Bu arada bir çok şiir de yazdı. Tulga Harbiyeden sonra üç yıl Askeri Fen Tatbikat Okuluna de- Aksarayda D.P. İman Baş mimar ifâs etti 22 Imarzede bir bina Dert, deri, dert... vam etti. İlk kıta hizmetini Afyon Bi- rinci Kolordu karargâhında yapan Tulga 1934 de üsteğmen rütbesi ile Harp Akademisine girdi. 1937 yılın- da Harp Akademisi bitince bölük kumandam olarak Bolu 135. Piyade Alayına ve oradan da 1938 yılında Genel Kurmaya tâyin edildi. Genel Kurmayda çalışırken (Refik Tulga Bükreş ve Atmadaki Balkan Paktı konferansına iştirak etti. 1939 yılın- da Fransız Harp Akademisinin imti- hanımı kazanan Tulga İkinci Dünya savaşı çıkıncaya kadar burada oku- du ve aynı yıl içinde Paris Ateşemi- liter yardımcılığına getirildi. Tulga İkinci Dünya Savaşının ba- şından 1942 yılma kadar Fransada kaldı ve Almanların Parisi işgal et- meleri üzerine Fransa hükümeti ile beraber Güney Batı Fransaya gitti. Tulga Pariste (bulunduğu sıralarda Siyasi İlimler Okuluna da devam et- mek fırsatını buldu. 1942 yılında, yüzbaşılığının son devrelerinde Refik Tulga İstanbul Üniversitesi talim a- layına bölük ve tabur kumandan mu- avini olarak tâyin edildi. Bu vazife- de iki yıl kalan Tulga, Türk gençliği ile yakından temas etmek imkânını orada buldu. O sıralarda talim alayı- na gelen Üniversiteli gençlik ve Tul- ga birbirlerinden çok iyi intibalarla ayrıldılar. 1943 yılları sonunda Genel Kurmay İstihbarat dairesine ve ora- dan da zamanın Genel Kurmay Baş- kanı Kazım Orbayın emir subaylığı- na tâyin olunan Tulga 1946 yılım kadar bu vazifede kaldı. Refik Tulga Kâzım Orbayın emir subayı olarak AKİS, 27 TEMMUZ 1960