2 Ağustos 1958 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 18

DÜNYADA . İrak Bağdat evi düştü (Kapaktaki Başbakan) B u haftanın ilk günü, Bağdat Pak- tının geri kalan üyelerinin ve Dul- les'in güneşsiz Londrada — başbaşa verdikleri bir sırada, Bağdatın tam göbeğine düşen beyaz — boyalı evde hummalı bir faaliyet hüküm sürmek- te idi. Çelik kasalar açılıyor, kasa- lardan çıkan yüzlerce dosya inceden inceye gözden geçiriliyor ve kayıt- lar tasnif ediliyordu. Fırata yan ve- ren bu muhteşem ev, Bağdat Pak- tının karargâhıdır. İsmi bile miyop bir diplomasinin timsali olan talih- siz paktın, meşhur "Bozguncu faali- yetlerle mücadele komitesi" nin "şüp- heli eşhas" listeleri, ajanların isim- leri, askeri ve siyasi plânlar bu bü- yük binanın çelik kasalarında bulun- maktadır. Dünyanın en süratli ih- tilâli sırasında -iki saat sürdü- Pak- tın ve Nuri Saidin bölgedeki emelle- rini açıklıyan en gızlı plânları bile imha etmek kimsenin aklına yelme- miş ve "Bağdat hazineleri" genç su- bayların eline düşmüştür. Halen genç subaylar ve yardımcıları bu hazine- yi gözden geçırmekle meşguldürler. Paktın ismini duyu Nuri Sâidi görmüş gibi olan genç subaylar za- manı gelince bulacakları — defineleri Iraklılara ve dünya halk — efkârına duyurmakta kusur — etmiyeceklerdir. Mısır basını şimdiden bazı doküman- ların muhtevasını — açıklamaya baş- lamıştır. Kahire gazeteleri. Lübnanı ve Ürdünü zorla saflarına almak için Pakt üyelerinin hazırladıkları plân- OLUP ların, İsrailin üyelerin suç ortağı bulunduğunu gösteren dokümanla- rın ele geçirildiğini yazmaktadır. Ta- bii ki bunlar, henüz rivayetlerden ibarettir. Asıl gürültü dokümanlar ortaya döküldüğü zaman kopacak ve. Bağdat Paktının resmi gayesin- den -ki komünizme karşı savunma- dır- ayrılmadığını iddia edenlere so- ğuk terler döktürecektir... akt bu haliyle muharebe meyda- nında plânlarını düşmanın çaldığını öğrenen bir generalin acıklı durumu- nu hatırlatmaktadır. Üç buçuk yıllık bir gayret bir anda yıkılmıştır ve artık tonlarca evrakı kurtarmak i- çin bile vakit çok geçtir. Bağdat ka- lesi iki saat bile dayanamadan düş- müştür. Eski günleri geri getirmek için yegâne ümit ÜUrdüne, Lübnana ve A- danadaki NATO üssüne yerleşen Ba- tılı kuvvetlerin, Kral Hüseyinin eti- keti altında yeni rejimi zorla devir- melerinden ibaret kalmıştır. Irakta mukabil bir ihtilâl — hareketi patlak verecek. Faysalın ölümüne rağmen, hâlâ var sayılmak — istenen Krallar Federasyonu Başkanı Hüseyin ve ge- risindekiler yardıma koşacaklar ve Nuri Saidsiz de olsa eski rejimi ihya edeceklerdi. Amerikaya rağmen ÜUr- düne asker çıkartan İngilterenin ve çıkartmalar dolayısıyla Eisenhower'- e sevinç telgrafları çekenlerin bir kaç gün bu hayalle yaşadıkları mu- hakkaktır. Yalnız böyle bir hayalın gerçekleşmesi için, Irakta bir iç is- yan çıkması lâzımdı. Nuri Saidin li- derliğinde Arap dünyasını kontrol etmeye çalışanlar, Nuri Saidin mem- leketinde az sevildiğini bilmekle be- Faysalın sarayı önünde poz veren bir ihtilâlci. İngiliz — silâhlarıyla 18 vurulan İngiliz politikası BİTENLER Krallık tahtına asılan postal Ol saltanatım yerinde... hanedanın eli mühim bir raber, yine onun ve silâhlı — taraftarlarının kuvvet teşkil ettiğini düşünüyor ve birşeyler olmasını bekliyorlardı. Fa- kat Bağdat Paktının bütün hesapla- rında görüldüğü gibi bu hesap da yanlış çıktı. Irakta en ufak bir kı- pırdanma bie madı. Nuri Saidin ve hanedanın iskam- bil kâğıdından mamul İktidar binası- nı bir fiske ile yıkan genç subayların hudutları sıkı sıkıya kapaması, bir iki gün süren ihtilâl taşkınlıkların- dan sonra tam bir asayişin tesisi için kâfi geldi. Tevkif — edilenlerin sayısı 100 den azdı. Irak halkı, kendisini. Nuri Said rejiminden kurtaranları bağrına basmıştı. Yeni rejimin gör- düğü itibar karşısında istikballerini Nuri Saide bağlıyan birkaç yüz şey- hin kıpırdanmaları imkânsızdı. Yeni rejim, birkaç yüz şeyhe değil sağlam temellere, halka dayanıyordu. Tah- silini Fransada yapan İraklıların Fransadaki mektep — arkadaşlarına gönderdikleri bir telgraftan — alınan şu cümle, Iraklıların ihtilâli nasıl karşıladıklarını çok iyi göstermek- tedir: "Tahsillerini Fransada yapan ve Fransız ihtilalinin şerefli anane- lerine sıkı sıkıya bağlı olan biz Irak- l1 aydınlar, size büyük bir sevinçle Irak cumhuriyetinın doğuşunu bildi- ririz. Bizim muz, ihtilâli, memleketimizi yıllarca sefalet, esa- ret ve haysiyetsizlik içinde tutan bu— yük Irak Bastille'ini yok etmiştir." a çağ nizamana karşı bütün, aydınların ve aç kütlelerin ayni his- leri duydukları şüphesizdir. İngilte- AKİS, 2 AĞUSTOS 1958