13 Nisan 1957 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 18

DÜNYADA OLUP BİTENLER a muvaffak oldu. Zira işçiler greve don vermeyi kararlaştırmışlardı. Di ğer taraftan Muhafazakâr Partinin bazı atılı milletvekilleri, hükümet a- leyhindeki itimatsızlık — oylarını geri almaya ikna edilmişlerdi. Ama Mac- Millan nıhayet rahat bir nefes alma- sına rağmen, başındakı dertlerın hiç- birini halletmiş de değ Sendi- kalar hakem heyetinin verecegı ka- rarları bekliyordu. Muhafazakâr mil- letvekilleri ise MacMillan'a sadece bir mühlet vermişlerdi. Bu arada rd Salisbury'nin ıstıfası, Muhafa- zakâr hükümet için ağır bir darbe teşkil etmişti. Salisbury, İngilterede 400 yıldan beri Muhafazakâr hükü- metlerin iplerini çeken bir aileye mensuptu. MacMillan'ın Butler'e rag- men başbakanlığı ele geğirmesine â- mil olanlardan biri de Lord Salisbury' idi. Bu nüfuzlu şahsiyet neden birden bire istifa edivermişti? Makarios'un serbest bırakılması mevzuunda Bili- ler ile Salisbury arasındaki ihtilaf, acMillan Bermuda'dayken patlak vermıştı MacMillan Bermuda'dan döndüğünde neden kendini başbakan- lığa getiren adamı değil de rakibi Butler'in tarafını tutmuştu? Niçin Muhafazakâr milletvekillerini — kızdı- dırıp Muhalefet tarafından alkışlan- mayı göze alıyordu ? Şüphesiz bu suallerin cevabı, sade- ce Makarios'un serbest bırakılmasıy- la izah edilemezdi. Mesele çok daha genişti. İngiltere tarihi bir dönüm noktasında bulunuyordu. Geçen asır Lord Salisbury Büyük İngiltere hayali dünyaya hakim olan İngiltere, üç Bü- yüklerden biri olmaktan vazgeçi- yor ve Amerikanın koltuğuna sıgını- yordu. Bermuda konferansının mâna sı buydu. İşte Salisbury, bunu kabul edemiyordu. O hâlâ çabası Salisbury Markisi gibi Iııgılterenın büyüklüğü- ne inanıyordu. a İngilterenindi ve İngilterenin kalacaktı. Munich'te Hitler'le anlaşan Chamber- lain'e şiddetle karşı koyan gene Lord Salısbu ry idi. Chamberlain, İngiltere'- n şerefinden fedakârlık etmekle it- am ediliyordu. Churchill'i 1953 te Stalinle başbaşa dünya meselelerini görüşmekten onleyeıı Salisbury idi. Keza Churchill'e yerini Eden'e bırak- tiran oydu. Talihsiz Süveyş Seferinin en hararetlı taraftarı da oydu. Dün yanın ük devleti, Mısırlı bir türedinin oyuncağı olamazdı! Makarios'un serbest bırakılması Lord Salisbury için ya bardağı taşı- ran son damla olmuştu; ya da esasen önceden kararlaştırılmış istifası için hazır bir bahane... Fakat talıhsız Suveyş seferi, Salis- bury hariç, birçok Muhafazakâr lide- ri bugünkü realitelere getirmişti. In— giltere büyük devlet rolünü —dev ettirecek imkânlara artık sahip degıl- di. Askeri masraflar ve taahhütler kısılmazsa, Britanya adasındaki sos- yal huzursuzluğu ve iktisadi karar- sızlığı yenmek mümkün olmiıyacaktı. İmparatorluk siyasetini bırakıp, sırf iktisadi ve sosyal bir sıyaset takibi, Muhafazakâr Partinin "mazide yaşa- adamlarını isyan ettirecekti. MacMillan sendikalar ile imparator- luk taraftarı Muhafazakârlar arasın- da kalmıştı. Gelecek günlerin çok müşkül olacağım biliyor ve bir g Vicky'nin Daily Mirror'da çıkan karikatürü: "Bir Jikir değiştirdiği halde eğilip bükülmesini gormek daha da üzücüdür ". The Times, 28 Mart 1957 "İşte (Soldan sağa: hükümetin fikir degıştırmesı uzucu olabilir Müstemleke bakanı Lennox Boyd Ama n bir hukumetın herkesin göreceği gibi biz asla pozisyonunumuzu değiştirmedik" -Başbakan MacMillan - Dış İşleri bakanı Sehoyn Llyod) AKİS, 13 NİSAN 1957