13 Nisan 1957 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 17

DÜNYADA OLUP BİTENLER Orta Doğu Ateşle oynayanlar atıya taraftar Orta Doğu mem- leketlerinin başkentlerindeki te- maslarını tamamlayan Eisenhower- in şahsi temsilcisi. Büyük Elçi Ja- mes Richards'ın Ürdün, Suriye ve Mısır tarafından da davet edilip edil- miyeceği geçen haftanın en çok me- rak uyandıran meselelerinden biriy- di. Bu memleketlerden henüz bir ses çıkmamıştı ve Richards bu hususta Karaşi'de şöyle — demişti: "Benımle Eisenhower doktrinini münakaşa e meyi arzu eden memleketleri dala— şıyorum. Hiç bir davet dilemiyorum.. Mısıra gelince Cumhurbaşkanı Na- Sin Gazze İsrail tarafından tahlıye edıhnce beni kabul edeceği- ni bildirmişti. Fakat o zamandan be- ri hiç bir davet almadım. — Bununla beraber Mısır ve Suriye beni davet etmezse, misyonumu — muvaffakiyet- sizlikle neticelenmiş saymıyacağım" Mısır, Suriye ve Ürdün hakikaten hâlâ nasıl hareket edeceklerini bil- miyorlardı. Ürdün ve Suriyede Bi- senhower doktrini Jlehinde ve aley- hinde hararetli münakaşalar cereyan etmişti. Ürdün Kralı Huseyının plâ- na taraftar olmasına rağmen, Baş- bakan Süleyman Nabulsi'nin şiddet- le aleyhtar olduğu biliniyordu. Kralla Başbakan arasındaki mücadeleden ki- min galip çıkacağı şimdilik meçhuldü. Kral Hüseyin, Başbakanının fikirleri- ne aldırmadan Nasıra, Arap memle- ketlerinin acele toplanıp Eısenhower doktrinini yeniden gözden geçirmele- rini teklif etmişti. Suriyede de durum karışıktı. Al- bay Serac'ı is basından uzaklaştıra— bilmek için Cumhurbaşkanı Şükrü el — Kuvvetli'nin de — muvafakatıyla manevra ilk hamlede — başarısızlığa uğramıştı. Kuvvet denemesinin iler- de kimin lehine netice vereceği he- nüz belli değildi. Bu memleketlerin idari mekanizmasını sıkıca elinde tutan Nasırın takınacağı tavır, her halde bu iki memleketin alacagı ka- rarlara da tesir edecekti Eğer bu memleketler, Eısenhower doktrinini reddederlerse, — Richar misyonu başarısızlıkla sona erecektı Zira misyonunungayesi bütün Orta Doğu — memleketlerini - komünizme karşı birleştirmekti. Yani, Mısır ve Surıyeyı ateşle oynamaktan vazge- çirmekti. Bu memleketler doktrini reddetmekle Rusyaya doğru kaymış olacaklardı; Böylece Eisenhower doktrini de esasen Batı dostu olan memleketlere yakılmış mütemmim bir yardım olmaktan. ileri gidemiye- cekti. Açılan Kanal Geçen haftadan itibaren Kızıl De- nizden gelen gemiler, yeniden Süveyş Kanalı yoluyla Akdenize u- laşmaya başladılar. Nihayet Edgar Bonnet gemisi kaldırılmış, — Kanalın temizlenmesi sona ermişti. Ama hâlâ sona ermeyen, Kanaldan geçiş mese- lesiydi. New 1 York Times'in istihbarat kad- rosu bir gazetecilik başarısı olarak Nasırın Dağ Hammarskjoelde yaptı- ğı teklifleri ele geçirmiş ve neşretmiış- ti. "Albay Nasır hiç bir ciddi tavizde bulunmuyordu. Kanal Mısırındı ve geçiş paraları Mısıra ödenmeliydi. İs- rail gemılerının Kanaldan ve Akabe- den geçm LaHaye Milletlerarası Adalet Dıvanının kararına bırakıla- Suveyş kanalından geçmeye başlayan gemiler İsraile gelince, AKİS, 13 NİSAN 1957 yasak!. James P. Richards Kahireden ses çıkmıyor çaktı. Mısır, İsraille harp halinin de- vamı tezinden bir türlü vazgeçmiyor- du. Kanaldan geçmek herkes için ser- best bile olsa, madem ki İsrail Mısır- la harp halındeydı bu devlete ait ge- milerin Mısır kara sularına girmesi- ne elbette müsaade edilemezdi. Yani kısacası, İsrail gemileri her halükâr- da Kanaldan geçiş imkânını bulantı- yacaklardı. İsrailin Mısırın ne şekilde davrana- cağını anlamak maksadıyla Kanaldan bir gemi geçirmeğe teşebbüs edeceği, fakat Amerikanın İsraili bu, fikirden caydırımaya — çalıştığı — söyleniyordu. Maamafih Akabeden geçiş için İsra- ilin kararı kafiyeli Mısır Akabe'yi kaparsa, İsrail gemilerini zorla geçi- recekti. Fransa bu bölgede harp ye- niden başlarsa hava kuvvetlerini İs-| railin işini kolaylaştırmâya tahsis e- deceği vaadından caymış değildi. A- kabe körfezinden geçiş için harbi goze alan İsrail, Gazze emrivakisini sineye çekıyordu Fedai akınlarını durdurmak için, Birleşmiş Milletleri polis kuvvetlerine guvenmıyen sra- il, hudut boyunu bir mayin tarlası halıne getirmeyi kararlaştırmıştı Gazze ve İsrail arasında bir "demir perde" yükselmeye bâşlamıştı. Mazide yaşayanlar Nıhayet"' geçen haftanın sonunda Majestelerinin hükümetinin şefi MâcMillan, sırtını koltuğunun arka- sına yaslıyarakrahatbirnefes 17