1 Haziran 1934 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 8

ğer tarafta İtalya iş kanunlarını memleketlerinin teşkilâtı esasi- yelerine temel 'kıldılar. Maamafih yalnız oralarda değil, umumiyetle uasır cemiyette in- sanlar, aşikârdır ki, medeni kanunlardan, ceza kanunlarından ziyde iş münasebetlerinin, iktisadi karşılaşmaların kayit ve şart- larma göre haşir ve neşir oluyorlar. Harpten evvel isş kanunlarımın birinci gayesi, bilhassa kadın ve çocuk sâyini himaye ve murakabe etmekti. Fakat harpten sonra pek çok seylerin olduğu gibi iş kanımlarınm da yuh ve manası değişti. Şimdi her yerde devlet - ister kapitalist, istar sosyalist veya diğer bir turetle kollektivist olsun - daha ziyade bir iş ve iktisat devleti olmağa dağru gidiyar. Şimdi her yerde iş kanun- ları, derece derece, adeta teskilâtı esasiye kanımlarının rollerini benimsemeğe çalışıyorlar. Maamafih umumi olarak, Avrupada mevcut olan iş kanımlarının hedefleri şöyle tarif edilebilir: 1 — Süy ve sermayenin karsılıklı münascbetlerine devletin mü- dahalesini temin etmek. 2 — İşyaşı meselelerini va iş ücreti mukavelelerini hükümet kon- trolu altına koymak. : 3 — İşçinin kuvvetini münferiden satması yerine işçi sendikala- larının ve iş borsalarının kollektif mukavclelerini koymak, 4 — Sendikaların ve fabrika işçi komitelerinin hükmi sahsiyetle- irini tanımak. Bu suretle umum? hatları çizilen bu teşrii tedbirlerin, büyük ka- pitalist memleketlerdeki içtimat tezatları tasfiye edebileceği id- diası zateti mevcut olmamakla beraber muasır cemiyetle iş ku- nunlarının, cemiyetin kanuni bünyesini temcli ve iskeleti olmı- ya doğru gittiğini müşahede etmemek kabil değildir. İşte bu telâkkinin kendini hissettirmesile bizde de, bilhassa (1923) İzmir iktisat kongresinden sonra bir iş kanunımun neşri etrafındaki faaliyet başlamış bulunuyor. Evvelce mevcut olan kanunlarda «iş» hakkında izahat bulun- madığı, meselâ sanayi işçisinin esnaf ve işçi birliklerinin kanu- nen cemiyeti hayriye telâkki edildiği düsünülürse iş kanunu üs- tündeki araştırmaların büyük müsbet kıymetini teslim etmemek mümkün değildir, — e& M Ai — . yan çu