1 Haziran 1934 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 35

Teknik : Bizde Kok ve Demir Sanayii. M Şekvi. Demir istihsalinde en çok sarfedilen sey kok olduğu için (1 : 1 nisbetinde) verimli bir demir sanayii tesis ve işletmesinin herşey- den evvel fiatı muayyen bir haddi tecavüz etmiyecek kaok istih- saline mütevakkıf olduğunu geçen yazımızda izah etmiştik. Kok kömürünün simdi olduğu gibi haricten itbali nakliye ve gümrük masrafı dolayısile fiatını daima bu muayyen haddin üstünde tu- tacak ve binaenaleyh bizde demirin iktisadi olarak istihsal ve işlemesini gayrimümkün kılacaktır. Esasen zengin bir kömür madenine malik memleketimiz için ha- riclen kok gelirmek kadar gayri iktisadi bir sey tasavvur - olu- namaz. Binaenaleyh demir sanayiinden evvel bir kok sanayii karşısında kalıyoruz demektir. Buraya gelince akla su sual geliyor: — Bizim Zonguldak kömürleri demir istihsaline yarayan kakun imaline müsait midirler? Şimdiye kadar bu suale müsbet ve menfi surette cevap verenler bulunmuştur. Kömürlerimizin mevaddı tayyaresinin fazlalığın- dan demir islihsaline yarayan kok imali için müsait olmadığını iddia edenler bulunmuş ve hatta bu hususta tecrübeler de yapıl- mıştır. Tecrübelerin neticesi maalesef ilân edilmemiştir. Fakat havzamızda demir koku için şart olan 9p 21-25 mevaddı tayyareyi havi kömür mevcut olduğu gibi (meselâ Söğütözü) bundan yukarda mevaddı tayyareyi havi kömürlerden dahi de- mir istihsalinde kullanılacak mukavim kokun imali artık fennen imkân dahiline girmistir. Simdiye kadar yapılmış bir çok lâboratovar ve ameli tecrübeler- le sabit olmuştur ki; yalmız başına iyi bir demir koku veremiyen muhtelif kömür cinslerini münasip nisbette karıştırarak demir koku meydana getirmek mümkündür. Bu sırada muhtelif kömür nevilerine göre muhtelif cinste ocaklar kullanmak veya döymek 85