1 Haziran 1934 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 36

suretile de bu işin kolaylaştırıldığı malüm bir keyfiyettir. Bu vazi yette ve fennin bugünkü terakkisi karşısında bizim kömürlerden demir koku istihsalinin gayrimümkün olduğunu iddia etmek fik- rimizcc münasip değildir. Yalnız bizi düşündürecek bir nokta vardır ki o da kok fiatının yukarda bahsettiğimiz müayyen haddi aşmasıdır. Şeker fabrikalarımızda kullanılan ve şimdilik hariçten it- hal olunun kokun beher tonünun bu fabrikalara 25-30 lira- ya malolduğu halde Avusturyada bunun 12 İiraya maledildiğini bir mütehassıs ifade etmektedir. Biz kömür hakkındaki mütead- dit yazımızla kokun bu fiatı üzerinde ısrar etmiş durmuştuk. Ha- len de Türkiyede rasyonel bir şekilde kok istihsal edildiği tak dirde buna yakın fiatlara maletmenin mümkün olduğuna kaniiz. Fakat bunun için muayyen bazı şartların değiştirilmesi, kok sanayiinin daha bidayetten rasyonel bir tarzda kurulması lâzım- dır. Aksi halde dahilde de yapsak bugünkü çok yüksek kok fFia- tından fazla bir şey indiremeyiz. © Bizde kokun maliyetini ucuzlatmak iki suretle mümkündür. 1 — Fabrikada tâli mevaltan istifada ederek koku ucuza malet- mek, 2 — Ucuza maledilen bu koku istihlâk mahalline nakilde mutc- dil bir nakliye tarifesi tatbik etmek. Bu noktalar nazarı itibare alınmadan yapılacak kok sanayii ile bunlar nazarı itibare alınarak yapılacak sanayi arasındaki farkı gösterebilmek için maliyet fiatlarını bilâmel hesap etmek ve gös- termek çok faydalı olacaktır: Bugünkü nakliye şerniti değişlirilmeden ve tâli mevattan istifade etmeden yapılacak kokun ton başına vasati fiatı takriben şöyle olür! Kurüuş 1400 Kömür (?5 70 kok istihsal edildiğine ve kömürün tonu 10 lira olduğuna nazaran) 350 Kok istihsal masrafı (sermaye servisi, masarifatı umumi- ya ve saire) 1750 Yekün Bu fiat bugün takriben İstanbul limanındaki teslim fiatıdır. Bu- 36 ——o d A O0 — n