1 Ağustos 1933 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 40

muhtelif nisbetlerde ispirto karıştırma yolunu tukmuştur. Bizde de bu oldan ayrılmaya fennen hir sebep yoklur, Maamafih ispirtonun motörlerde kullunulması nasıl hir iktisndi zarüret ise onun iktişadi kaldelere uygun olarak istihsal ve istimali de okadar mec- buridir. Çünkü yukarıdanberi mütcaddit defalar işmrek ettiğimiz üzere is- pirto ancak temin edeceği iktisndi menfaatler dolayıslle muahruk sıfatma giren pahalıca bir matudır. O halde bugün mevcut olun veya her hankl bir zirni veya Iİktisadi faaliyet neticesinde (meselâ şeker sanayiinin inkişafı, hayvan yetiştirme) imali mümkün bulunan miktardan fazlasını ayrıca bir de sınai karakterdeki fahrikalarla istihsal edip motörde kullanmak milli iktisat için bir kâr değil, belki xarar olur. O halde bizde ancak memleket- te vücude getirebileceğimiz istihsal fuzlasına göre ve tedricen artan bir karıştlırma nisbetinde taruflar olabiliriz. Bu noktayi tavzih elmek gerektir: İsplr(n istihsal olunan memleketlerdeki! fahrikaların işleme tarzlarına ve maksutlarına göre iki kısma ayrıldığını görüyorur: 1 — Zirai karakterde olanları 2 — Bınal karakterde olanlar. Birincilerden maksat her hangi bir ziraat veya xiraat sıfatile alâkadar ala- rak ispirto istihsel eden fabrikalardır Başlıcı şeker sanayli ve havvan ya- mi tedariki maksadile çalışan İspirto fabrikaları bu sınıfa dahildir. Vüsi mikyasta patates ziraali yapan ve ayni zamanda bayvvan besliven bir çitlik tasavvar edelim. Hayvanlarını yera tedariki maksadile bu patate- sin bir kısmından ve bilhassa piyasaya sevk olunumuyacak kadar fena olan- Tarından ispirto İstihsal etmesi fuide temin eden hir iştir. Evvelâ ispirlo istihsal olunduktan sonra kalan küsbe patatesin evvelki halinden daha Yazla yemlik olarak kullanmaya müzsaittir. Havvanlır tarafından hazmi daha kolaydır. Diğer taraftan milli istihsalden hir kısmı bu süretle Kkiy- metlendirilmiş olur. Yalnız Almanyadıa bu surctle istihsal yapan çiftlik is- pirtohunelerinin miktarı 50,000 den farla hesap olumuyor. Yulnız bu çeşlt ufak iszpirto fabrikalarının büyük mahzuru, maliyet fiatını biraz yükselt- mesidir. Fakat ziraatrcinin iktisadi kudretini de uyni amanda yükselttiği için bir çok memleketler bu mnahzura katlanmağı kârlı gürmüşlerdir,. Halhuki buna müukabil sınai karakterde olan fahrikalar böyle ziral bir mak- satla alâkadar olmıyarak münhasırın İspirto istihracı için çalışırlar., Bun- ların istihsulâtı maliyet İlatlarını koruyacak tarzda olursa söylenecek hiç bir şey yoktur. Meselü ulkollü içki yapan, kolonya ve salire istihsal ceden fahrikalar bu cinstendir ki biyzat bizim mamleketimizde de kendi iktisadi fanliyetlerini temin edebilmektedirler. Fakat valnız motörlerde istihlâk edilmek üzere Ispirto istihsaline gelince; o zaman iş değişir Çünkü bu çeşit fabrikaların kendi istihsallerini elveris- l satarak iktisadi fualivetlerini temin etmeleri mümkün değildir. Mutlak surette devletçe himuyeleri, yardım görmeleri şarttır. Bu ize yalnız ziraat- çiye yapılacak yardımdan çok daha fazla ve ayni zamanda lüzumsuz hir tesis ve istihsali himaye etmek demektir ki hemen hiç bir yerde teeviz olun- 40