1 Ağustos 1933 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 26

kanidir. Berlinden bir eczacı getiriyar ve xbana altım yapacaksına diye bir lâboratuvarın içine hapsediyor (on sekizinci usırdayız!), Kezacı ,altımı değil ama - porselemi keşfediyor ve Saksunya yporseleni ile, hükümdarın grzusunu dolavısile yerine zetirmiş oluyor. Bu gibi maceralardan kurtulan ilim, tüccar kendi hürriyetline, isçi kendi hürriyetine, her vatandaş kendi hürrivetine kayusşurken, elbette ki kendi hürriyetinin de esaslarını temin edecekti. Darülfünunların dokunulmnaz hir kudsiyet karanmaları ve Hberal cereyandan kendilerine aşlan payımı ayırmaları, hayat bakımımdan olduğu kadar iİlim bakımmdan dü, hem ta- Hil hem de haklı bir harekelti. Su var ki, kıymetler, huynt tarafından teyilt edildikleri müddetçe kavmet- tirler. Tıpkı, bankalardaki cek hesapları gibi, hayatta karsılıkları olduğu müddetce muteberdirler. Hayattaki kar$ılık kanaondı mı, her kiymet, haya- tın gişesinde merasimsiz reddedildiğini görür. Darülfünuünların serbesi ilim yapabilmeleri Dibernl görüsün neticesi oldu- ğu kadar sebebidir de., Binaenaleyh, darülfünunların hemi ittiklâlleri hem de doğru ve hakikat olan ilmi yapmaları ne daha az ne dafın eksik, liberal görüşün buyattaki muyvaffnkiyeti, hayattak! prestiji, havattaki tabilliği ile mukayyettir. Eyer havat bu görüşün tesirinde ve kaideleri dnhilinde ce- reyan etmekte devam edİiyorsa, Yarüllünunların liberal görüşünten hem kendilerine hak bicmeleri hem de ilmlerini yapmak hususunda andan kuvvet ve salahiyot almaları son derece verinde ve dotrudur. Yok etker Liberal görüş hayattaki kredizini kaybetmisze ve arada hir takım darbeler yemeğe baslamışsa; darüllünunların haklarını ve ilmi mutalarını Hibera- lixme istinat etfirmeleri, sadece bir irticadır. Ve o dakikadan ilibaren bu mücsseseler, medreseleşmislerdir. TTer modreselesme bir skolastijin mevcudiyetine delâlet eler. Ve her skolastik, iltm Blçülerinin hayatın ge- risinde kaldıklarını kşaretler. Dikkat edersek, cihan ölcüsünde bile, Hiberalizm tam bir hezimet Ve tazfi- ye halindedir. Bunu xbürrivetin iflâsı» yahut «hürriyetin Mmamırz kaldığı zulüm» diye, yani hürriyet düşmanlığı vahul hürzriyet porltizanlığı ile imh edenler ya yeni devrin yahut eski devrin softalığını yapıyorlar. Ve her iki taraf ta, esaslı surette aldanıyor. Liberalizm ile hürriyet arasında hiç bir münasebet yoktur. Çünkü, libera- lizm bir siştemdir, hürriyet İse, bir mefhumdur, Her sistem, bir çok mefhumları olduğu gibi hürriyet mefhumunu da ken- dine göre isah etmiştir. Grek demukrasisinde, hürriyot. esirlerden gayri olan İnsanların hakkıdır. Ve hürriyet, insanlık kadur eskidir. Dahma mevcut olmustur. Fakat daima başka buşka tefsirlere uğramıştır. Ru böyle olduğu halde, bugünkü insan- böğin Hberalizmden ayrılması, nasıl olur da hürriyet'in reddi diye kah edilir. HHakikatte vaziyet, liberalizmden beri, hayatın liberalizmi tamamen İstih- lâk edecek kadar ilerlemiş bulunması ve sırf bu yüzden, onun bütün mef- humlarını ve bütün müek$eselerini ulduğu gibi unun hürriyet mefhumt- nu da tasfiyeye lüzum görmeşsidir. Bütün mefhum ve bütün müesseselerde 26