7 Ağustos 1961 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 25

YASSIADA DURUŞMALARI Sanıklar Şafak atınca.. Bitirdiğimiz o haftanın sonundaki gün Yassıada sanıklarını görmek fir- satını bulanlar, başta Menderes ve haklarında idam cezası talep edilen- ler 'olmak üzere, pek çok düşüğün rengini solgun, hareketlerini sinirli buldular; O gün, Ahmet Çiftçinin Ör- fi İdare Mahkemesinde idama mah- küm edilmiş olduğu yolundaki ha- ber Adaya gelmiş ve bir anda ya- yılmıştı. (Bk. YURTTA OLUP Bİ- TENLER - Adalet) Pabucun gittikçe pahalandığının bu elle tutulur delili, avukatları tarafından oyalanan o sa- nıkların am dehşetle sına sebep oldu. Dışardaki kendilerine avukatları' tarafından ak- settirilen havaya hiç benzemediği ve ir süre, bizzat kendi taraftarlarınca işletilen bir mekanizmanın geri te- perek kendilerine zarar verdiği anla- şılıyordu. Bir şımarıklık, bir şirret- lik, bir küstahlık ve edepsizlik enf- lâsyonunun Oo kuyrukcu gazetelerden başlayıp halka halka (genişlemesi, Türkiyede bir ihtilalin yapılmış. bu- lunduğunun ve bu ihtilalin kendi em- niyetini sağlama göreviyle başbaşa olduğunun unutulmasına yol açmıştı. Sanıklar, o gün düşünceli hallerini bir tek dakika terketmediler. Başlarıyla oynayanların, asıl, ken- di kuyrukları olduğunu nihayet an- lamış görünüyorlardı. Duruşmalar Rejisörün gördükleri Kravatını gevşetmiş,. in pırıl pırıl yanan adamı bir ara başını öne doğru eğerek parmaklıkların arkasında oturan birisini daha iyi görmeğe çalıştı. İsteğine erişmiş ola- cak ki bir süre aynı vaziyette kaldı. Sonra yüzünü buruşturarak doğrul- du. Bundan sonra gözünü bile kırp- madan parmaklıkların ardındaki in- sanları seyretti. Adamın ismi Elia Kazan'dı. Ün- lü rejisör, Yassıada Duruşmalarını tâkip ediyordu. Dikkatle tâkip ettiği ve arada bir başını sallıyarak acıdı- da gördüğü Türkiyenin düşük oBaş- bakanını, şimdi acıyan nazarlarla sey- rediyordu. Ünlü rejisör, iki Menderes arasındaki korkunç farkı (o hayretle görmüş ve bu rolü değme aktörün kıvıramıyacağına oOkanaat getirmiş- ti. Keredeydi o şâşaalı devrin küstah, mütecaviz Menderesi, neredeydi şu sandalyada oturan insan yıkıntın! AKİS, 7 AĞUSTOS 1961 Adnan Menderes Aktörü bu... Aslen Kayserili olan ünlü rejisör, düşüncelerini açıklarken bu konuya temas etmiş ve: — Menderesi çok bozulmuş, has- ta ve korkak buldum" demiştir. Elia Kazan, bu kadar çok mahkü- mun bir arada yargılandığını hayatın- da ilk gördüğünü de sözlerine ekle- miş ve bu tablonun kendisi için hayli istifadeli olduğunu belirtmiştir. Ünlü rejisörü bu derece ilgilendiren duruşmalar hakikaten geride bıraktı- ğımla hafta oldukça enteresan safha- lar arzetti. He bi sanığın savun- ması, kendisi hakkında zihinlerde şimdiye kadar mevcut istifhamları silip attı. Yıllardır başka türlü gö- rünmesini bilen adamın adı Sıtkı Yırcalı idi. İktidar devirlerinin bu sahte kahramanı, on yıllık şöhre- tim bitirdiğimiz hafta içinde yaptığı savunmasıyla yıktı. O devirlerde mevcut rejime "kargı durma" oyunu- nu pek iyi oynayan Yırcalı, en saf- dil kritiklerin bile gözünden kaçmı- yacak hatalar yaptı ve kubbede hoş bir seda yerine dudaklarla alaylı bir tebessüm bıraktı. O gün, avukatının savunmasını yazılı olarak vermesinden sonra Yır- calı, sanıklara tahsis edilen mikrofo- nun önüne geldiğinde dinleyiciler yer- m şöyle bir kıpırdandılar. Öyle a, D. P. nin irilerine zamanında ka- fa tutan, D.P.Genel İdare Kurulu- nun bu kuvvetli adamı kimbilir neler söyliyecekti? Salonda bulunanlar, es kisine nazaran bir hayli zayıflamış Yırcalıyı dinlemek için o hazırlandı- lar. D. P. devrinin "karşı koyan a- dam"ı rolünü pek iyi becermiş Yır- calı, savunmasına başladı. o Geçmiş devirde sâdece ve sâdece bir sandal- yanın sahibi olabilmek isteğiyle ya- nıp tutuşan, muvaffak olamadığında sinen ve zaman zaman küçük ataklar- la şöhretini idameye çalışan kalıp, şimdi bir başka, ama iflâs etmeğe mahkum, taktiğe başvuruyordu. Yırcalı kendine has hitabetiyle -biraz zayıf, güvenini lr konuşmağa başladı. He s He BE. idi. Öyle ya, geçer akça mi P. nin üzerine gitmek, Divanın tak- (İL - 7601) —98 5