19 Aralık 1960 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 7

saatti. Hele İstanbul gazeteleri Ya- sayı yayınlamak için kalıp değiştir- mek mecburiyetinde kalacaklardı. Bundan dolayı metnin açıklanması bir gün sonraya bırakıldı ve Kurucu Meclis Anayasası ancak geçen haf- tanın ortasında çarşamba günü tama- mı tamamına gün ışığına çıkabildi. Yasanın esasları O gün yayınlanan ve kuşe , kâğıda basılı Yasa 44 maddeden İbaretti. Kurucu Meclisin teşkilini düzenleyen bu Yasa 7 bölümden teşekkül ediyor- du. Birinci bölüm genel hükümleri ihtiva ediyor ve Kurucu Meclisi teş- kil eden iki meclisle, amacını ve Ku- rucu Meclis üyelerinin milletin tem- silcileri olduğunu belirtiyordu. İkinci bölüm Temsilciler Meclisi- ne tahsis edilmişti. Burada, kendi Seçim Kanunu hükümlerince seçile- cek olan üyelerden teşekkül edecek Meclisin kurulusu hükme bağlanıyor- du. Milli Birlik Komitesi üyeliğiyle Temsilciler Meclisi üyeliğinin bir kişi üzerinde bağdaşamıyacağı gene bu bölümde hükme bağlanmıştı. Temsil- ciler Meclisine girmek için yaş haddi 25'e indirilmişti. Kurmaylar çok daha önce düşündükleri bu yaş haddini ni- hayet kuvveden fiile çıkarmışlar ve Meclisin genç bir kadroya sahip ol- masını temin etmişlerdi. Temsilciler Meclisi üyeleri serbest meslek sahibi iseler, Meclis İçindeki işlerini aksat- mamak şartiyle eski işlerine devam edebileceklerdi. Memur olanlar veya iktisadi devlet teşekküllerinde çalı- şanlar, Temsilciler Meclisinde işe baş- ladıkları tarihten itibaren dairelerin- den izinli sayılacaklardı. Temsilciler Meclisi Üyeleri vazife- ye başlarken mal beyanına tâbi tutu- lacaklardı. Meclisin işi bittikten son- ra üyeler bir mal beyanında daha bulunmak zorundaydılar. Temsilciler Meclisiyle ilgili en önemli hüküm mu- hakkak ki 17. maddeydi. Bu madde muhtemelen, Hükümet üyelerinin pek hoşuna gitmemişti. 17. madde Temsil- ciler Meclisinin hukuki teminatım sağlıyan maddeydi ve hiçbir makam, merci, kurum veya kurulun Meclisi feshedemlyecegim bildiriyordu. Üçüncü bölüm, Kurucu Meclisin görev ve yetkilerini göstermekteydi. Meclis, yeni Anayasayı ve Seçim Ka- nununu yapmaktan başka, aşağı yu- karı normal bir parlâmentonun yet- kilerine sahipti. Kanun teklif ve ta- sarıları ya Temsilciler Meclisi üyele- ri veya Bakanlar Kuruta tarafından yapılıyordu. Ancak Temsilciler Mec- lisi üyelerinin tekliflerinde Milli Bir- lik Komitesinden en az bir üyenin imzası olması gerekliydi. Dördüncü bölüm, Kurucu Meclisin çalışmalarıyla ilgiliydi. Meclis ara- AKİS, 19 ARALIK 1960 ? Kulağa küpe © Allahlıkt. Bazen insan düşünüyor da, şu Menderese hak vermeden e- demiyor. Adam seneler senesi haykır- dı: Hayat pahalılığı yoktur, di- e Güldük, durduk. Adamı sa- mimiyetsizlikle, yalancılıkla, bayağı politikacılıkta, körlükle suçlan- dırdık. Hattâ, delidir diyenleri- miz bile oldu. Bunları yapacak yerde, büyüğümüzün beyanları- nın hangi temele (dayandığını araştırsaydık ya.. Çok şükür, meselenin esası şu meşhur örtülü Ödenek ke- pazeliğinde anlaşıldı. Menderes, dâvanın basından beri "Ben Hu- susi Kaleme şahsi servetimden haverelerine kadar olan mas- rafları! Şimdi, o kendinizi sıkı tutu- ıl kendini- Türk Türk lirasını verdikten sonra da bir tek de- Ja merak edip sormamış: o Ya- hu, para bitmedi mi, hâlâ yar mı, diye.. Eee, adam "Türkiyede ha- yat pahalılığı yoktur” demez de ne der, lütfen söyler misiniz ? lıksız çalışacak ve en kısa zamanda Anayasayla Seçim Kanunlarını yapa- caktı. Meclis, Temsilciler Meclisiyle Milli Birlik Komitesinin müşterek toplantısı sırasında üçte iki çoğunluk- la, 10 günü asmamak partiyle tatil verebilirdi. Tatil sırasında Devlet Başkanı Kurucu Meclisi, Tem- silciler Meclisi Başkanı da Temsilci- ler Meclisini toplantıya çağırabiliyor- du, Başka bir hüküm birbiri peşine 7 gün Meclise izinsiz gelmeyenlerle izinsiz gelmedikleri günlerin yekünu YURTTA OLUP BİTENLER 21'i kulan üyelerin kapı dışarı edilme- sini mümkün kılıyordu. Meclisi çalış- ma değil, caka satma yeri sayan bâzı hevesliler bu hükümden hiç hoşlan- madılar. Üstelik subayların çalışma temposu ve faaliyet anlayışı o bakım- dan bir müsamahanın imkânsız bu- lunduğunu gösteriyordu. Zaten Basın a, dalgacı Sayın Kurucuların basın- da bir Damokles kıhcı gibi asılı dura- caktı. Her iki Meclis -Temsilciler Mecli- si ve Milli Birlik Komitesi- toplantı- larım kendi iç tüzükleri gereğince ic- ra ediyorlardı. Ancak müşterek top- lantı için yeni bir iç tüzük yapılacak- tı. Kurusu Meclisin toplantıları açık olacaktı. Beşinci Bölüm, Kurucu Meclisin ana gayesini teşkil eden iki önemli kanunun -Anayasa ve Seçim Kanu- nu» hazırlanmasıyla, kabulüne dâir- di. Anayasa ve Seçim Kanununun Ku- rucu Meclis Genel Kurulunda görü- şülmeğe başlanmasından sonra, haf- tanın dört günü bu görüşmelere ayrı- lacaktı. Her iki ana kanun Temsilci- ler Meclisinde görüşüldükten sonra Milli Birlik Komitesine gönderilecek ve Komite bu kanunları Temsilciler Meclisinin görüşmelerinin devam et- tiği sürenin yarısı kadar bir zaman içinde sonuçlandıracaktı. Ancak bu süre için bir tahdid konmuş ve yedi günden az olmaması hükme bağlan- mıştı. 33. madde genç kurmayların ver- diği bir sözün kâğıda dökülmesinden ibaretti ve idarenin sivil idareye dev- rinin en geç 29 Ekim 1961 tarihinde olacağım belirtiyordu. Bu da sayın Bakanları ve bâzı parti kurma me- raklılarım pek sevindirmedi. Altıncı bölüm, yeni Anayasanın vaktinde yetiştirilmemesi veya red- dedilmesi halinde ortaya çıkacak du- rumların hallim hükme bağlıyordu. Şayet Anayasa ve Seçim Kanunu en geç 27 Mayıs 1991 tarihine kadar yetişmezse, bir defaya mahsus olmak üzere 15 günlük bir uzatma e Meclise tanınmaktaydı. Bu 16 içinde de Anayasa yetişmediği a dirde Temsilciler Meclisinin yeniden seçimine gidiliyordu. Seçim her 100 bin kişi için bir kişi seçilmek suretiy- le yapılıyor ve Anayasanın hazırlan- ması bu Meclise veriliyordu. Yedinci bölüm, çeşitli hükümleri ihtiva etmekteydi. Bakanlar Kurulu- nun seçilmesiyle ilgili hükümler, Yüce Divan teşkili ve Anayasanın değişti- rilmesine dâir usül bu bölümde yer alıyordu. Bakanlar, Başbakan tara- fından tâyin ediliyordu. Bu yetki böy- lece Gürsele verilmiş oluyordu. Ba- kanlar, Temsilciler Meclisinin içinden seçileceği gibi dışardan da tâyin edi- 7