14 Kasım 1960 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 28

DÜNYADA OLUP BİTENLER rilen ve partiler tarafından tespit olunan şahıslara vermektedirler. İkin- ci seçmenler, devlet memuru ve kong- re azası olmayan kimseler arasından, her eyaletin kendine mahsus usül- leri ile tesbit olunmaktadır. Her eya- letin çıkardığı Senatör ve Temsilciler Meclisi azası kadar ikinci seçmeni mevcuttur Meselâ New York iki Se- natör ve 49 Temsilciler Meclisi âzası çıkardığından, ikinci seçmen sayısı 47 olacaktır. Amerikan Kongresinde 100 Senatör ve 437 Temsilciler Mec- lisi âzası olduğuna göre, umumi ikin- ci seçmen miktarı 337 dir. İkinci seçmenler, seçim gününden 5 hafta sonra, Aralık ayının ikinci çarşamba gününü takip eden İlk pa- zartesi -bu defasında 16 Aralık- eya- letlerin başkentinde toplanarak arzu ettikleri Başkan ve Başkan Muavini adayına vermektedirler. Oylar derhal Washington'a, Ayan Meclisi Başkanına gönderilmekte ve Ayan Meclisi Başkanı da Senatörle- talihsiz Ni bir omukaddes getirirken öyle de kolayca Başkanı, xondu ve böyl görevi yerine Pek keyiflenemiyeceği tahmin edilebilirdi. Mamafih, partiler ikinci seçmen- lerini güvenilir adamlarından seçtik- lerinden, kimin Başkan ve Başkan Muavini olduğu tasnif tamamlanır tamamlanmaz derhal belli olmaktay- dı. Gelenek, ikinci seçmenlerin hep- sinin reylerini partilerinin adayına vermelerini âmirdi. Fakat nâdir de ol sa, bahse konu geleneğin bozulduğu hallere rastlamak mümkündü. Meselâ 1956 da, İkinci seçmenlerden biri, ne Fisenhower'e, ne de rakibi Steven- son'a vermediği reyini, partisine iha- net ederek Walter B. Jones adında ismi cismi işitilmemiş Sarı Çizmeli Mehmet Afta kabilinden bir şahıs lehine kullanmıştı. Enteresan olan, "gizli rey aleni tasnif" prensibinin faziletiydi. Kimin hangi adaya rey verdiğini tespit, dolayısıyla muraka- be imkânı yoktu. Böylece ikinci seç- menler hiçbir tazyike, meselâ “parti disiplini" gibi bir muştanın tehdidine maruz değillerdi. İkinci seçmenler- den 269'unu garantileyen, 4 şene için Beyaz Saray misafirliğini cepte kek- lik: haline getirebilmekteydi. Bir eya- lette hangi aday mutlak ekseriyeti sağlarsa, onun partisinin İkinci seç- menleri seçimi kazanmış sayılmak- taydı. İkinci seçmenlere verilen rey- lere halk oyu denmekteydi. Uykusuz günler ç. sayıda seçimin bir arada yapıl- ması, oy kullanma işini içinden 28 çıkılmaz bir mahiyete bürümüştü. Fakat zaruretler karşısında acze düş- memek itiyadında olan Amerikan ze- kâsı, bir çâre bulmakta geç kalma- mıştı. Birçok eyaletlerde otomatik oy kullanma makineleri hizmete ko- nulmuştu. Seçmen bir düğmeye bas- makta ve seçim kulübesinin kapısı otomatik olarak açılmaktadır. Başka düğmeye basıp gene otomatik olarak kapıyı kapattıktan sonra, oy kullanma makinesinin muhtelif kol- larını çekerek istediği isimleri işaret etmekte, silmekte veya yazmaktadır. Gene otomatik olarak bahse konu iş- leri tamamladıktan sonra oy kullan- ma makinesini bir diğer şahsın kul- lanmasına hazır bir duruma getire- rek seçim kulübesini terketmektedir. Bu elektronik cihazlar seçmenlerin fi dört gün, Nixon ise son üç gün uyu- mak işin bir dakika dahi gözlerini yummamışlardı. Seçim günkü nefes kesici yarış ta, başabaş neticelenmişti. İlk neticeler, New Hampshire'ın beş ücra köyünden akmıştı. Nbton'un 49, Kennedy'nin 8 rey toplıyabildiğini (o gösteriyordu. tik saatte Nixon liderliği muhafaza ediyordu. Fakat İkinci saatin başında bir defa daha geri alamamak şartıyla liderliği rakibine kaptırdı. Mamafih Kennedy hiçbir zaman, arayı iki mil- yon reyden fazla açamadı. Oylar ara- sında mevcut gerçek yakınlıktan do- layı Nixon, Türkiye saatıyla çarşam- ba 14'e kadar meğlübiyeti kabul et- memişti. Dört sene, önce Demokrat Stevenson Cumhuriyetçi Fisenhower karsısında 8.20 de, 1944 te Cumhuri- Seçim neticeleri alınıyor Kennedy önde kirlerini ifade edebilmesini süratlen- dirmekle yetinmeyip, tasnifi çabuklaş tırmak ından da fevkalâde iyi neticeler vermektedir. Kennedy ile Nixon, insanüstü bir takate ihtiyaç gösteren, katmerli de- recede yıpratıcı ve tahammülfersa bir maraton kampanyada teker teker 50 eyaleti de dolaşmışlar, televizyon, radyo ve sinemanın sağladığı avan- tajlardan istifadeyi asgariye indir- mişler, ayaklarına kadar giderek seç- menlerle şahsen temas metoduyla gö- rülmemiş seklide çalışmışlardı, öyle ki, tozkoparan kampanyanın son gün- lerinde oKennedy'nin tokalaşmaktan sağ eli apse yağmıştı. Kennedy son yetçi Dewey Demokrat Rooswvelt kar- gısında 10.15 te, 1948 de gene Dewey Demokrat Truman karşısında ancak 18. 15 mağlübiyeti kabul oetmiş- ti, Para, güzellik ve zekâ Nabi yapılı, sık, isyankâr saçlı, ço- cuk yüzlü ve parlak tebessümlü Kennedy, Abraham Lincoln'den son- ra Amerikanın en ciddi, vahim ve kri- tik problemleriyle karşılaşacak Başka nı olacaktır. Tam 100 sene önce Lin- coln'ın devrinde Amerika bir iç harp uçurumunun kenarındaydı. Şimdi ise, uzak bir ihtimal de olsa, bir nüklear tecavüz neticesinde yer ile yeksan e- dilmek tehlikesiyle karsı karşıyadır. AKİS, 14 KASIM 1960