15 Aralık 1956 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 16

OLUP BİTENLER DÜNYADA Kıbrıs — hastası Stalin'in ideal arkadaşı Molotof'un mu kazanacağını henüz kimse bilmi- yordu. Tito kendini korkuya kaptır- makta haklıydı. Yugoslavya, NATO' ya mensup Türkiye ve Yunanıstan Vasıtasıyla tehlike vukuunda Am rikanın yardımına güvenebilecekti. Fakat, iki sevgilisi olan bir adamın, bazan ikisini birden kaybetmesi ola- ğan işlerdendi. Hindistan Nehru Amerika yolunda Nehru ve Dulles bir kaya üzerine oturmuş, dertleşıyorlardı Dulles Nehru'y "Bıktı şu ingiliz ve fransızlardan, tıpkı ruslar gibi hare- ket ediyorlar" diyordu. Hem devlet reisi, hem peygamber Nehru'nun da kalbı doluydu: "Bıktım şu ruslardan, tıpkı müstemlekeci ingiliz ve fransız- lardan beklenecek tarzda davranı- yorlar" cevabını veriyordu. Bu geçen hafta Hindistanda çıkan Express gazetesinde neşredilen bir karikatür ve lejandıydı. Bu karika- tür intişar ettiği sıralarda Beyaz Ev, gelecek ayın, ortalarına doğru Was- hingtona gelecek olan sulh güverci- ni Nehru'yu misafir etmeye hazırla- nıyordu. Amerikan parlamentosu da bu büyük ziyeretten önce "dış politi- ka" hakkında geniş müzakerelere girişecekti. Hindistan ve Amerika arasındaki münasebetler, şimdiye kadar görül- memiş derecede iyi. ve samimiydi. Eisenhower, "Tory'"leri — Amerikaya düşman etmek pahasına da olsa, hintlileri Amerikanın diğer müstem- lekeci memleketler, gibi olmadığına, her memleketin hürriyete kavuşması- 16 nı istediğine nihayet inandırabilmiş- ti. Amerika da Hindistan gibi eski bir ingiliz müstemlekesi değil miydi ki? erika, koparılan rağmen, İngiltere ve Fransa ile dost kalacagını biliyordu. Mühim olan ko- münizmin ele geçırmeye çalıştıgı as- yalı ve afrıkal genç mleketlerin kalplerini fethetmekti. Hındıstan, şekilde müs- ketlerin lideri mevkiindeydi. nun dostluğunu kazanmak, tarafsız memleketlerde komünizmin yayılma sına engel olmak için en iyi yoldu. Demir Perdeye karşı bir "Nehru Per- desi" yaratılmalıydı. Maamafih Nehru'nun bütün ameri- kan siyasetini altüst edeceğinden de korkulmuyor değildi. Nehru askeri ittifakların aleyhındeydı Nehruya göre, ingiliz ve fransızların Mısırda- ki müdahaleleri NATO'yu, macar ıs— yanı Varşova paktını yıkmıştı. dat Paktı ve SEATO gibi 1tt1faklar da sulh için zararlıydı. Askeri pakt- ların feshi, Rusya ve peyklerindeki “demokratlaşma" hareketlerim hız- landıracaktı. Washington, son zamanlarda Hin- distana karşı gösterdiği büyük sem- atıye rağmen, Nehru'nun bu fikirle- rine tamamiyle iştirak edemiyecekti. Maamafih idealist hintli lider, Bis- mark'tan dah realist değildi. Menzili maksuduna aheste gitmesini bilenlerdendi ve aşırı taleplerle Ame- rika-Hindistan yakınlaşmasını tehli- keye düşürmiyecek kadar da diplo- mattı. Chou'nun telâşı Nehru'nun Amerika seyahatına di- memleket de son ğer bir asyalı Chou En - Lai Eski — zenne yaygaraya' Nehru Yeni bir perde derece ehemmiyet veriyordu. Kızıl Çillin Ohou En-Lai'si, Nehru ile hare- ketinden önce konuşmayı lüzumlu bulmuştu. Gençliğinde kadın rollerin- de sahneye çıkan Chou, alelacele Ye- ni Delhi'ye gelmiş, boynuna mutad gül çelenklerı takılmıştı. Kızıl Çin, Birleşmiş Milletler teş- kilâtına kabul edilmek için Nehru'- nun yardımına güveniyordu. Ameri- ka ise, Çinin askeri bakımdan gün geçtikçe kuvvetlenmesınden endişe duyuyordu. Çinin hiç bir tecavüzkâr iktisadi kalkın- cesametinin böyle bir maceraya esasen imkân bırak- madıgını anlatmak vazifesi, Nehruya düşüyordu. Çin, Amerıkaya şirin gö- zükmek için 10 amerikan havacısını serbest bırakacaktı. Chou En-Lai Hin distanda "B ve K"nın hareket tarzı- nın hilâfına, Batı aleyhine tek söz sarfetmemeye dikkat ediyordu. Kısa ir müddet önce Macaristandaki rus müdahalesini haklı bulan kızıl lıder şimdi "büyük milletlerin şove - nden dem vuruyor klerı ez— menin marifet olmadıgını söylüyor- du emel beslemedıgını ma meselelerinin Diğer taraftan Çin, — Amerikaya göndereceği gayri resmi sözcüsünün, Amerikayla çok fazla dost olmasını da arzulamıyordu. Amerikanın müs- temlekecilik düşmanı olduğuna pek fazla inanmaması hususunda Nehru'- yu ikaz etmeye uğraşıyordu. Ameri- ka eninde sonunda İngiltere ve Fran- sanın yanında yer alacaktı. Bu unu- tulmamalıydı. Kızıl lider Yeni Delhi'de kendisini yakalayan amerikan — gazetecilerine de şunları söyledi: "İyi münasebet- AKİS, 15 ARALIK 1956