10 Eylül 1955 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 15

dinin fiatının yüksek olması demek- tir. Bu ise her halde kabul tecviz e- dilmesi kabil olan bir şey değildir. Hükümetin yapılan teklifleri dik- katli bir incelemeye — tutacağı mu- hakkaktır. Tetkikler bilhassa vade, malların kalitesi, fiyatları ve ne tür- lü mallardan oldukları yönünden ya- pılmak gerekir. Hükümetin, bir ka- yıt ve şarta bağlı olmaksızın uzun vadeli 300 mılyon dolarlık kredi tale- binin Amerika Birleşik Devletlerince muayyen esbabı mucibe ile red edil- diği gözönünde bulundurulunca, ye- ni tekliflerin eski talebimizin şartla- rından ayrıldığı »nisbette — bilhassa vade ve faiz bakımından - redde uğ- rayacağı tahmin olunabilir. Diğer bir ifadeyle, yeni teklifler, şartlarda bir değişiklik olmadığına göre, ancak bi- zim hesabımıza elverdiği ölçüde bul edileceklerdir. Teklif sahibi ma ve bankaların şartlarının neler olduğunu bilmediğimiz için. bunlar üzerinde daha emin ve doğru fikir yürütmek imkânından mahrum bulu- nuyoruz. Şurasını kati olarak' belirtmek mümkündür ki, hükümet önümüzde- ki devre veya devrelerin vadettikleri ödeme imkânlarına ve bu devrelerde vadesi gelecek eski borçların miktar- larını nazarı itibara alarak teklifle- rin en ziyade kabule şayan olanlarını tesbit edecektir. Bunu yaparken de her halde her şeyden evv yatırım ve istihsal eşyası ile en lüzumlu istih- sal mallarını İthale gayret edeceği muhakkaktır. Yoksa kredilidir diye gelecek yılların imkânlarını rehin al- tına koyarak bu günkü az çok tat- min edilmeleri tehir, olunabilecek ih- tıyaçlarını karşılamak yoluna gide- ceği beklenemez. Bu hiç bir şekilde doğru ve uygun bir hareket olamaz anlaşılan teklif- lerden istifade edilmesi, bu günkü it- halât güçlükleri muvacehesınde iyi olacaktır. Yalnız bir defa daha tek- rar edelim ki, bu dahi yapılırken memleketin ödeme gücü bir kere da- ha gözden geçirilmek gerekir. Yoksa ödemede aciz kaldığımız dış borçlara yenilerini katmamak, bazı ihtiyaçla- rımızı tatmin olunmadan kalmasın- dan daha iyidir. Birleşmiş Milletler Yenı bütçe i Milletler Genel Sekreteri Hammarskjöld 1956 yılında Teş- kilât bütçesinin 46,28 milyon dolar da en kuçuk bütçe miktarını temsil milyon 873.000 doları teşkilâtın biz- zat yapacağı bazı faaliyetlerin geli- rinden temin olunacaktır. Bunlar posta pulları satışı, bazı binaları zi- AKİS, 10 EYLÜL 1955 yaret sırasında tahsil olunan giriş paraları ve Birleşmiş Milletlerin sa- hip bulunduğu bası dokümanların neşredilmesi v.s. faaliyetlerdir. Geriye kalan 39,40 milyon dolar teş- kilâtın azası bulunan 60 devletten a- lınacaktır. Milletlerarası Pakistan ve Peru'ya kredi Pakistan devleti tarafından kuru- lan bir kâğıtçılık şirketi, lerde, Dünya Bankasından. 4,2 mil- yon dolar tutarında bir kredi temin etmiş' bulunuyor. Kredi muhtelif ya- bancı dövizlerle odenmış olup, Pakis- tan hükümetinin garantisi altındadır. Doğu Paikstanda kurulması karar- laştırılan 30.000 ton yıllık kapasite- li yazı ve ambalaj kagıdı fabrikasının bir kısım finansmanı için kullanıla- caktır. Amerika Bankası (Bank of America) ve Manufactures Company bu krediye,- Dünya Banka- sının garantisi olmaksızın - 775.000 dolarla iştirak etmektedirler. O 4,5/8 faizli ikrazatın amortisman başlangı- cı tarihi olarak 15 Ağustos 1956 tes- bit olunmuştur. Projenin tahakkuku 20 milyon doları icap ettirmekte olup bunun 13 milyonu yabancı dövizle yapılacak masraflara sebep olacak- tır. Dünya Bankası kredısı İtalya, A- merika ve Isvıçred yapılmakta olan muamelelerde kullanılmaya başlanıl- mıştır. Bunlardan başka yine Dünya Ban- kası Pakistana Karaşi limanının islâh ve ihyası için 14,8 milyon dolar tuta- rında bir kredi vermektedir. Bu kre- diye de 217.000 dolar miktarında ve Hollanda guldeni ile ödenilmek kay- dı ile, bir Hollanda şirketi iştirak et- miştir. Kredinin birinci vadesi em- muz 1960 dır. Kredi hemen hemen tamamen Avrupa memleketleri para- lan ve Japon Gens'i ile ödenecektir. Projenin masrafları topyekün — 28, milyon dolar tahmin olunmuştur. İs- tikrazı Pakistan hükümeti garanti etmektedir. İstikrazın müddeti yir- mi beş yıldır. Kredi, Dünya Bankası- nın statü icabı komısyonu dahil ol- mak üzere, tan şımdıye kadar topyekün milyon dolara baliğ olan 6 Dünya Bankası kredisi teinin etmiş bulun- maktadır. Hindistan Para ayarı Geçenlerde Londrada bir Hind hü- kümet temsilcisi bir kaç ay evvel Hind milli meclisince kabul edilmiş olan bir kanun tasarısının mahiyeti- ni açıklamıştır. Kanun Hind parasının desimal sisteme göre ayarlanmasına mütedairdir. Yeni kanuna göre Hin- distanın milli parası olan "Rupi" 100 birime bölünecektir. İlk önceleri ha- zırlanan asli tasarıda bu birimlere "cent - sent" ismi verilmişken, ka- İKTİSADİ VE MALİ SAHADA Pandit Nehru - Ayar adamı nunda buna "paisa" adı — verilmesi uygun görülmüştür. Teni para biri- minin resmi adının nihai olarak tes- biti yetkisi kanuna göre Hind mer- kezi hükümetine bırakılmıştır. Bu- nunla beraber Parlamento müzakere- lerine katılan Başbakan Nehru, Rupi ve Paisa isimleri lehinde konuşmuş— tur. Teni sikkelerin basılmasına üç veya dört yıl içinde girişilecek ve yeni sisteme giriş için kabul edilen intikal müddeti beş yıla kadar uza- nacaktır alık para sistemine geçme işi Hındıstanda 1946 yılından beri mü- zakere edilmekte ıdı Hindistan aynı zamanda tartı ye ölçü sisteminde de bir reform yapmak azmindedir. Bu husustaki gayretler paranın desimal sisteme göre ayarlanmaya başlanma- sını isteyen hareketten evvel başla- mıştır. Son hareket ayni zamanda bu birinci meselenin hallinde mühim bir adım olmak üzere atılmıştır. Para sıstemındekı reform, ümit ediliyor i, ölçü ve tartı işlerinde büyük bir basıtlık ve kolaylık sağlayan metrik sisteme geçişde mühim bir merhale olacaktır, Ölçü ve tartı sistemi için reform zamanı her an müsait görün- mekte u zamanın gelip gel- mediğini tesbıt keyfiyeti bir derece- e kadar ondalık para sisteminin göstereceği netıcelere bağlı — bulun- maktadır Japonya İktisadi kalkınma Geçenlerde Japonyanın Gatt'a (ge- nel gümrük ve ticaret anlaşması) dahil oldugu ilân edilmiş ve bu key- fiyet Tokyo'da büyük bir memnuni- yetle karşılanmıştır.. -Umumiyette