6 Ağustos 1955 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 32

KÜTÜPHANECİLİK California'da Hoover kütüphanesi Palo Alto, Temmuz.. 1954 yılı Aralık ayının 26. ncı gü- , S rancisco'dan gelen oto- büs Palo Alto kasabasına bir yol- cu bıraktı. üzereydi. için p yürürken — yanınd bir otomobil durdu e Hoover Institute and Library'nin mudur yardımcısı, onu karşıladı. Yolcu, Ankaradan geli- beklemektense, şöyle bir dolaşmak istediler. Otomobil, iki yanı palmi- yelerle çevrili bir asfalt üzerinde kayarak onları Stanford'a ge tı dı versite mahallesı idi. 1885 te kurul- muş olan meşhur Stanford Üniver- sitesi 1940 yılından beri 90 metreye yakın yükseklikte bir kule ile zen- ginleşmişti. Bu on beş katlı kule, ayrıca 7 ek kat ıyle göklere yükseli- yor, barışa hizmet için kurulduğu- nu sanki heybetiyle anlatmak is- tiyordu. Birleşik Devletlerinin Amerika i kanı Her- vaşı sırasında Avru yordu. Savaş başlayınca Avrupa- da sıkışıp kalmış Amerıkalı turıst- leri yurtlarına gönder e görev- lendirilmişti. Mutarekeden sonra Avrupanın za- a müş halkına yardım ama ciyle kurulmuş teşkilâtın başı ola- rak yeniden Avrupaya döndü. İşte Stanford'da yükselen kulenin ilk hazırlıkları bu sıralarda — yapıldı. Hoover, Fransız İhtılalıne ait bel- sırasında ve sa- önemli gorev- , versitesi'nin mezunlarındandı. Top- ladığı malzemeyi bu üniversiteye yolluyordu. İkinci Dünya Savaşı başlayınca, aynı şekilde zamanında davranıldı ve Hoover Kütüphanesi iki savaşın degerlı belgelerıyle zen- ginleşti. Bir savaş kütüphanesi 0- larak düşünülen ve 2 savaş belgelerini kütüphanenin amacı Birinci Dün- ya Savaşı'nın hemen sonunda ge- nişledi. titute and Lıbrary on War, lution and Pea tir. "Savaş, Ba- rış ve Devrim üzerinde Hoover Enstitü ve Kütüphanesi". Birinci Dünya Savaşının verdiği ilhamla kurulan kütü lıane, önceleri Av- rupa ülke rak tertip edilmişti. Savaşı Pasifik'e de yayıldığından kütüphanenin alanı genişledi. Orta Doğu meselelerinin son yıllarda al- Hoover kütüphanesi Zenginlik.. dığı önem, araştırmaların bu böl- geye kadar yayılmasını neticelen- dirdi. t kütüphanenin en zengin koleksiyonları. Birinci Dünya Sa- vaşı sonunda önemli değişmelere Çin. Hoover Kiitiiphanesinin ku- etkisi açıktır. tüphanenin, bütün Lâtin Amerika- Sami Nabi ÖZERDİM ya yaygın bir programı — yoktur; belli başlı memleketler dışında ka- lan küçük memleketler, belki ile- ride, dünya politikasına pek aktif bir şekilde katıldıkları zaman bu- rada da temsil edilebileceklerdir. 1940 a kadar üniversitenin için- de çalışan kütüphane kule-binası- na geçtikten sonra âdeta otonom bir duruma girmiştir. Giriş yerin- de Hoover'in kitapları ve değerli eşyası özel bir odada zıyaretçılere açık bulundurulmaktadır. Kul gün ziyaretçilerle dolup taşmak- tadır. 11. inci katta Hoover'in özel bir çalışma odası vardır. Bu nın duvarlarında ile ilgili kurumlardan verilmiştir. ütün bu müze eşyasını birer birer anlatan yaşlı kadın, Hoover'in sek- reteridir ve o da canlı bir hâtıra halinde b dada yaşamaktadır. Kulenin tepesinden Stanford'u sey- reden ziyaretçilerden çoğu kütüp- hane ile, kitaplarla ilgilenmeden gelir gider, asansörün dar çe çe- vesi içinden dışarı çıkmazlar. Fa kat, birinci hattaki küçük okuma salonu 60 Mmillete ait 50.000 cilt resmi yayını, dünyanın dört buca- ğından derlenmiş 100.000 kitap ve broşürü, 35 dilde 3000 çeşit gazete- yi, 45 ülkeden toplanmış 15.000 dergiyi, 5.000 siyasi parti, dernek ve bilim urumlarının — yayınını; haritalar, filmler, plâklar, fotoğ- raflar, madalyalar, afişler ile ta- mamlanan muazzam bir koleksi- larıyla çeşitti fonlardan yardım a- larak araştırmal r yapan ve Hoo- ver Kütüphanesinin degerlı yayın- larına yenıler ini katmaya uğraşan bilim adamlarını gızlıy küçük “hücre" leri; katlarda sıralanmış kitap hazinesini sadece okumaya, yazmaya, araştırmaya, hülâsa bi- lime merak salmış kimseler görür, bunlardan faydalanır. Hoover Kütüphanesi devlete a- it değildir; çünkü Stanford Üniver- sitesi de özel bir kuruluştur, kuru- cusunun adını taşır. Kütüphane hususi fonlarla beslenir. Meselâ, Ford Foundation, yalnız kitapla- rın kataloga geçirilmesinde kulla- nılmak üzere muayyen bir para lan ikinci Ankaralı da bu fondan i asrafı ve maaşlarla kutuphanede bir buçuk yıl kala- caklar AKİS, 6 AĞUSTOS 1955