1 Kasım 1932 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 38

Ankara Moskova Roma. © Yakup Kadri. Kendi kendini mültemadi bir kontrola tâhi tutarı bir tam inkı- lâp örneğini, biz, ancak, Faşist Htalya'da bulabiliriz. Fasist teşki- lâtı, bütün cihazları her gün yağlanıp parlatılan son sistem bir makine gibi, âdeta otomatik hir tarzda işler. Bütün teşkilatın veya a teskilâttan bir kızmının istenildiği anda hareketa gel- mesi için Şefin, parmağının ucuyla bir düğmeye basması kifa- yet eder, Önun içindir ki, Mussolini'de - belki de kendi arzu ve iradesine rağmen - bir diktatör tavrından ziyade bir ustabaşsı hali vardır. Kalın gövdesi, yalcın omuzları, dik ve huşunetli kafası her han- gi bir merasim kıyafeti içinde bile bir sınaat teknisiyeninin, bir makine adamının sadeliğini muhafaza eder. Zaten Faşisim yeni bir Devlet tekniğinden veya teknik bir Dev- letten başka bir şey midir? Faşisim'de ne bir siyasi mezhep, ne bir felsefi oturum, ne de fikri bir sistem kokusu vardır. Eger ondaki idealojik unsurları bir tahlile girisşecek olursak bulaca- gumiz sşeyler herkesin malümu olan yıllanmış bir takım akide- lerden ve şimdiye kadar bütün klâsik «Hukuk-esasiye» kitapla- yıda yer almış, düsturlaşmış bir takım siyasi gekillerden iba- ret olacaktır. Fakat, Fasisim «Hukuku-esasiye» kitaplarına yeni bit ilim, yeni bir idare sisteminin izahı sibi giriyor, Bu adam sayesinde, daha doağrusu Faşisim sayesinde bütün İtal. ya kronometre gibi isliyen bir memleket halini almıştır. Eğer Rusya, talbik ettiği askeri disipline rağmen henüz bu ni- zamdan, bu intizamdan mahrum bulunuyorsa bunun başlıca ge- (*) Altıncı nüshadan beri. 58