1 Kasım 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ansiklopedisi neo eüz'ü çıkmışfır 19 u m h u ri DoKuzuncu sene: No. 3049 ııımtımı s ^ Hayat Ansiklopedisı Mektebe başlarken alacağınız en mühim ve en faydalı kitaptır 1 lllMttlllimnıllılıııııııiınılllllllllııiMilllimilllllllııııııınıııiııı ııııı. !•• ••• ""'i'i"iııııııııııımımııııiıııııımıııııııııilnıııııııımnıııııııııınııııııııılıınnıııwıırııınrMiıı Büyük Millet Meclisi Bugün Açılıyor; ^ ^ ^ ^ 9 ^ ~ tSTANBUL CAĞALOGLU Telgraf ve mektup adreal: Cumburiyet. îstanbul Posta kutusu: lstanbul, No 248 Telefon: Başmaharrir: 22366, Tahrlr müdürü: 23236, İdare müdurü: 22365, Matbaa: 20472 Salı 1 Teşrinisani 932 Gazi Hz. nin Mecliste irat edecekleri senelik nutuk, büyük bir sabırsızlıkla bekleniyor ((Kadın hukuku Muhterem arkadasımiz Denizli meb'usu Necip Ali Beyin Ankara'da Hâkimiyeti Milliye matbaasında (1931) de basılmıs (Kadın huku > ku) ath bir kitabı vardır. Arasıra karışhrdığım bu kitap daima masamın üzerinde durur, ve gene ara. •ıra kıymetli bahislerini açarak istifede ecferim. Fakat, kafalanmızı her gün, her saat dolduran su bit mez tükenmez iktisat buhranlanmn haklı hak*ız feryatlan arannda doğrusu kadın hukukile uzun boylu mesgul olmağa intanm vakti yok gibi gorünürse de hakikatte bu mes'ele de dünyanın geçirdiği inkılâplann basında yer almış bir mes'eledir. Bu kadar asırhk çalışmasma rağmen huanlık hâlâ mubtelif mem . leketlerde muhtelif kanun ve sartlara tâbi olmaktan kurtulamaRiiş • tır. Bilhassa, kadınlarm tâbi olduğu şartlar en ziyade müsavatsızlığa uğramış olanlandır. Hatta Fransa gibi medeniyetin en mütekâmil sekillerinî yaşıyan bir memlekette kadınlar hukukî salâhiyetlerine tam olarak malik değildirler. Bazı ta • sarruf haklannı kullanmak için kocalarının müsaadelerine muhtaçtrrlar. Son gelen Fransız gazetele . rmde Fransa Adliye Nazırmın artık kadınlann hukukî salâhiyetlerini tam olarak kullanabilecekleri zananıoın çoktanberi geçmiş olduğunu toylfrvor. Ve tanmramedenide yapılaeak tadiiâh Fransız parlâmen . tosuna teklif ediyor. Şu hâdise gost«riyor kî; kadın hukuku mes'elesî günün en mühim mes'elelerinden biri olarak yasa maktadır. Necip Ali Beyin kitabı ise bu mes'ele hakkında memleketimizde neşredilmiş en mükemmel bir eserdir. (Cumhuriyet) te bu ki. tabın hulâsasım bir kaç maka • leye sıkıstırarak okuyucularımız • dan bilhassa hanımlarımızın fikir. lerinî anlamağa çalışacağız. Fakat, aleyhtarların da düsüncelerine yer vereceğiz. Bugünlük sözü Necip Ali Beyin şu veciz ve edip kalemine bırakalnn: «Kadın mes'elesî mevruu bah solduğu zaman mütefekkir sayılan pek çoklarımızın dudaklarında bir mes'eleyi daima istihfafla ve başka manalarla ifade etmeğe doğru siddetli bir temayül vardır. Maalesef, bu telâkki yalnız bugünün icadı olmayıp zaman zaman beşerin ze kâsı bu mühim mevzua temas ettiği vakit büyük bir muhalefet ekseri jreti tarafından ayni hissiyat ile mukafcele görmüatür.» Necip Ali Bey; kadmın erkekle müsavî hukuka malik olamıyacağını isbat için ileri sürülen sebepleri gosterdîkten sonra tezinin müdafaaıına su suretle devam ediyor: «Ben bu eserimde bu iki gorüş (arzlannda kuvvetli bîr isabet olmadığmı iddia edeceğim. Yalnız şunu da ifade etmeliyim ki aile mefhunrana karşı (Marks) sisteminm ihtiyar ettiği tarikten içtinap ederim. Aile nizamma karşı hür • mekânm. Ancak, klâsik aile niza mınm devamma artık bugünün zihniyetinin içthnaî, iktisadî şartlan nm miisait olmadığmı ifade etmek isterim. Bütün medenî memleket. lerde dünkü aile hayatının bugünkü aile hayatına nazaran daha müreffeh olmasi ve her yerde ıztırabı hissedilen aile buhranlannın mevcudiyeti artık klâsik ailenin yeni hayat şartlarma uygun olma . dığına büyük bir delildir. Ben, feminist muharrirlerin yaptıği ve yahut ta sairlerin misralannda terennüm ettikleri gibi ask ve merha. metten doğmuş bir hisle kadmlara «rkeklere nisbeten mümtaz bir mevki bahsetmek istemem. Ben, yalnız bir insan olan ve cemiyette ifa et tikleri rol itibarile erkekten asla aşağı olmıyan kadmlara sadece hürriyet ve müsavat hakkı bahşe dilmesi icap ettiğini müdafaa ede ceğim. Memleketimizde bu çığır üzerinde kadm. ve erkek bazı zevatın ma. miHtıiMiıiMiiKiırHMMiııiMHiMdiıım Hafta tatili anketimiz büyük alâka uyandırdı! cuma, paz«5üra çevrîlmelidir» •ııuıııııııııınıııiHinillllllllllllIHIIIIHniHIIIIIIIIHIIIIIIIIli IIIII HIIHIHIIIIIHflMiflHlUnHitlUllHMiM Fırka Grupu dün topland Bugün rîyaset divanı intihap olunacak ve içtima pazartesiye talik edilecek "W* Umumî cereyan: ((Tatîl kalkmasa bile, Hafta Utili münasebetile ortaya attıgıtnız fikirler umumî bir alâka ile karsılandı, biz zat bu alâka dahi, halledilmesi mutlaka lâzım olan bir hafta tatili mes'elesi mevcut olduğu yolundaki ka " naatimizi bir hamlede teyit ettL Biz: «HafU tatili mutlaka Sayimizin azalan verimine îlâveten bu verimi brraz daha yapılacaksa, buazaltan tatil gününün sonük manzarası nu pazar gününe çevirelim» detnis vaplan ne$re baslamıştık, bugün de tik. Sonra bu fikir üzerinde biraz devam ediyoruz: daha ilerliyerek «acaba, muvakkat Fabrikator Kâztm Ziya Bey bu bir zaman için olsun, hafta tatilmi yoldaki fikrinî şöyle hulâsa ediyor: büsbütün kaldıramaz mıyız?» neti * « Çalışanların haftada bir gun ls cesine varddt. tlrahate bakları vardır. Bu hakkı tanunak Bizi, bu üzerinde yürumesartile mecburl""tatll gflnünfin kaldınlması faydalı olacaktır. Meaelâ fabıikalarda, tağe sevkeden zaruretleri bundan ev • til günüdür diye makinelerin temizlen • velki nüshamızda etraflıca izah et (Mabadi 4 üncu sahifedc) miş ve dünden ittbaren de gelen ce Bugtn açOacak olan UOet MecOsi UiUmnm umuml Wr mamaran Gazi Hz. nin nutku ReUicumhur Hz. harkî vaziyetimiz ve iktisatu vaziyet üzerinde tevakkuf edeceklerdir Ankara 31 (Telefor!* ) ~ Bl4s yük Millet Mectisi ikinci içtim* devresine yann (bugün) baslı . yacakbr. Celse saat 2 de en yaslı aza tarafından açıldıktan sonra yoklama yapılacak ve ekseriyet oldugu takdirde Reisicumhur Hz. ne arzedllecek ve müsarünileyh Hz. salonu tesrif ederek ehemmiyetle beklenen nutuklannı irat eyliyeceklerdir. Nutkun memleketin her tara . fından dinlenebilmesi için Mec f ?f Zaro Ağa ansızm geldi! 160 lık ihtiyar on parasız döndü, onu döve döve gezdirmişler} j^ara da vermemişler Ftrka Grüpunun dünkü Içttmamda tekrar Meclis Reisliğine ve ikind reîtliğe narmet gosterüen Kâztm Paşa Hz. ve Hasan Bey > r> *. ITrabzon) IL>te radyo teftisatı yapılmıştrr. Gazi Hz. nin senelik nutuklannda bilhassa haricî siyasetimizin son bir senelik muvaffakiyetli se. nereleri üzerinde tevjkkuf ederek Rusya, Italya ve İran'la münasebatımıza, Cemiyeti Akvama gir. nemize ve iktisadî mes'elelere temas edeceklerdir. Misafir lran Hariciye Nazrri Furugi Hz. nutku Mecliste Riyaseticumhur locasın. dinliyecektir. Bütün sefirler (Mabadi 2 inci sahifede) KENDÎ KENDlMlZt TENKlT: Bursa'da Amerikankâri bir soygunculuk! Saat 4,5 ta Osmanlı Bankasına gîren iki cür'etkâr haydut memurları tehdit ederek 3400 lira aldılar Bursa 31 (Telefonla) Bugün saat 4 buçukta Osmanlı Bankası Amerikankârj bir sekilde soyulmu* tur: Bu saatte memurlar vazifeleri başında idiler. Bankanm birinci müdürü Şerif Cemal Bey tzmir Emlâk bankasına tayin edilmiş olduğundan müdiriyette ikinci müdür M. Alya nak çahsıyordu. Bu sırada biri vapur dümanı gözlüklü diğeri alelâ de giyinmiş iki haydut bankaya girmiştir. Haydutlar evvelâ ikinci müdür Ie karsılasmışlardır. Kendisine derhal tabancasını çeviren haydutIardan birisi M. Alyanağ'ı memur • ların yanına götürmüş, ve orada hepsine birden ufak bir hareket gosterirlerse öldüreceklerini söy • lemiştir. Memurlar dehşet içinde kalmıs lar, ayağa kalkarak bu emre mutavaat etmişlerdir. Haydutlar memurların hepsini bir köseye topladıktan sonra birisi mahzene inmistir. Bu esnada bankada bulunan matmazellerden biri pencereyi açarak feryat etmisse de haydut darhal yukarıya fırlıyarak ııııııınıııııııııııııiHiHiııııııııııııiHiııııınııımHiııımıııııınınıııııııı Kontenjantman işleri Doğrusunu söylemek lâzîm gelirse istinat ettiği belki haklı esbabı muci beye binaen tatbik oiunan kontenjantmantn bir kere kendisi az çok zorluklan cami bir iş olduğu için buna bir de kontenjan harici formalite müşkülâtı ilâve etniektf»n çekinmeli. Konten jantman usulünün. . vaz'mdan dolayı gümrüklerden bir malı çekebilmek için tatbik olunan usullerden bir kısmmı hafifletmek bizce pekâlâ mümkiindür. Gümri'ğe gelen malın her seyden evvel bir konuşmentosu vardır ki ekseliya bankalaı tnarifetile gelir. Konus mento bankadan çekilerek vapur kumpanyasmdan da ordino alınmak lâzımdnr. Ondan sonra gümrüğe müracaat olunacaktır. Malum, makul ve raantıkî yol budur. Halbuki buna mukabil şimdi konuşmentoyu afabilmek için evvelâ bankanm vereceği bir listeyi doldurup gümrük başmüdİTİyetine mühürletmek lâzım dtr. Bu mühür malın çıkabilecek mallardan olduğunu tasdik ediyor. Bununla konuşmrntovu aldıktan sonra yeniden biı liste ve beyanname yazıp ticaret odasına tasdik ettirmek ve harç vermek külfeti konulmuştur. Ticaret Odasından çıktıktan sonra ordino>Ti alacaksmız. Bunu da Cumhuriyet Merkez Bankasına tasdik ettir mek külfeti konulmuştur. Bir takım ahvalde Bankaya malm bedelini yatır mağa da mecbursunuz ki bu da ayrı bir bahistir. Bütün bu külfetler iktiham olunduktan sonradır ki gümrüğe gidecek ve kontenjana dahil olan mahnız için sizden evvel muamelesi bitmemiş binler ve binlerle beyannamenin meselâ yirmi bin iki yüz on beşinci olaTak sırasına gireceksiniz. Bizce bu muamelelerin cidden fuzuli olan pek çogunu hazfederek zorluğu azaitmak miir'kiindüı. Konuşmentoyu ve ordinoyu almak için gümriik tasdiki, Ticaret Odası tasdiki, bütün mua meleler için Mejkez Bankas^" tasdiki fazladır. * • bir daha bağırırsa oldüreceğini soyliyerek susturmustur. Müteakıben kasadan çağınp küçük kasayı açtırmıs ve içinde bu lunan 3400 lirayı bir mendile sanp : almıstır. • Haydut büyük kasanın anahta • nnı da istemis, fakat kasadar bu anahtann Gemliğ'e giden birinci müdürde olduğunu anlatarak he rifi kandınp atlatmıştn*. Halbuki bu kasada 100 bin lira bulunuyordu. Mesai saatinin bittiği bu sırada zevçleri bankada olan ba« zı hanunlar kocalannı almaga gelmislerdir. Kapıyı açan ikinci hay • dut bunlan da kama ile tehdit ederek içeri almıs ve memurların ya nına sokmustur. Bir arahk haydutlar memurları iplerle bağlamağa kalkmıslar fa kat ricaları üzerine bundan vaz geçmişlerdir. Haydutlar bundan sonra yıldınm gibi kapıdan fırlıyarak derakap savuşmuşlardır. Baskmın dehseti içinde kalan memurlar o esnada bağınp çağırmağa (Mabadi 2 iruA sahifede) tlllllllllllllllMIIIIMIMtlllllltlHIIIIIIIIIIHII Zaro Ağa Topane'deki kahvede dostlan arasında hıncahınç dolu idi; bu ziyaretçilerden tki senecSen fazla bir zarnandır, Avçoğu, dünyanın en ihtiyar adanunı, e«rupa ve Amerika'da yer yer dolastuı kisi gibi değfl, zengm ohnuş göreceklan Zaro Ağa, dün Avrupa ekspresile lerini umuyor'.ardı. Gerçi kıyafeti, hiç ansızm tstanbul'a döndü ve doğruca Şehir meclisi odacılannm giydiklerine Topane'deki evine gitti. Bir buçuk asn> benzemiyor, hatta kalantor irat sahiplık ihtiyarm sağ salim döndüğünü isiten lerini bile andmyordu, fakat iki sene tamdıkları kafile kafile onu görmeğe cambazhane, cambazhane dolaytmlan gidiyorlardu Bu sebeple Topane'deki (Mabadi 4 üncu sahifede) kahve üe evinin önü, onu özliyenlerle nunuıııuınııııutııııınıııiHiıuııııınnııı»ınııiMHiııınnıııı«M1rjıniMfUMHMiınınıimtımmıiHiıııııııııııııuıımıuııııuıııııııımiHiHnıııtıiHm Havalaryaz gibi gidiyor~ kalelerile Afet Hanımefendinin çok kıymetli hitabesi müstesna olmak sartlarile henüz uzun adımlar atılmamış ve bumes'ele lâyıkile tamik edilmemiştir.» Fakat, biz öyle zannediyoruz ki bu mes'ele kadın erkek bir çok okuyuçularımjzı yakıodan alâkadar edecektir. Necip Ali Beyin kitabım hulâsa edecek bir kaç yazınmza cr kuyuculanmızın vereceği cevaplar bu zannımızda aldanmamıs oldu • ğumuzu da gösterecektir ümidin deyiz. İstanbul meb'usu ALÂETTİN CEMlL Kömürcü Amanın dirim, gokyüzünü ışıl ısıl gördükçe yüregim kömür gibi gararıyor.. Bu güneşi çıhara çıhara beni kül etmiye mi garar verdin Allahım?!