1 Kasım 1932 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 24

Şarktaki derebeyliği, coğrafi bir saha üzerinde yaşıyan bir içti- mai - iktisat ünitesi olarak alıyoruz. Bu üniteyi etraflıca izah edebilmek için, diğer istihale etmiş şekillerinden ve yanyana yaşıyan ve mahiyet itibarile başka olan içtimai - iktisat sistem- lerinden tecrit edecegiz. Evvelâ bazı mefhumlar üzerinde mutabık kalalım: Bir içtimai- iktisat ünitesi nedir? Zaman ve mekân dahilinde yaşıyan mü- şahhas (konkre) vakıaların bir kompleksidir. Ünitenin izahı deyince, bu müsahhas vakıaların sistemlestirilmesini anlarız. O halde sistemlestirme nedir? Sistemleştirme, koönkre vakıaların nazari bir semaya ircaı yani müsahhas materyellerin nazari bir şemaya göre bina edilerek bir sislem vücude getirilmesidir. Bi- naenaleyh bir içtimni - iklisat ünitesinin izahı demek, bu üni- tenin müşahhas iktisadi hadisclerini tıplcı bir mühendis gibi bir plâna (şemaya) göre bina etmek, vakıaların kanuniyetlerini bularak içtimai - iktisat sistemini kurmak demektir. Buna nazaran içtimal - iktisat ünitesi koönkre bir varlık, sis- tem de bu köonkre varlığın işlenmiş nazari binasıdır. Siste. mi kurma ameliyesi için evyelemirde bir kurucu fikre yani bir görüş tarzına lüzum vardır. Bu görüs tarzı «Muayyen bir devirdeki iktisadi hayatın ana hususiyetlerini tesbite ve bunla- rı diğer iktisat denirlerinin iktisadi teşekkülâtından tetrika ve bu suretle beşeri iklisadın dbüyük devirlerini hudutlandırmıya yarar» |(*). İçlima: - iklisal sislemi şu unsurları ihtiva eder: 1 — İçtimai istihsal nizamı, 2 İstihsal vasıtaları (teknik). 3 — İktisat zihniyeti. 1 — İnzanlar maişetlerini temin ederken tabiatla mücadele ederler. Bu mücadelede bir çok vasıta ve teecriibelerden istifa- de olunur. Bu vasıta ve tecrüibelerin heyeti mecmuasına «tek- nik» ismi verilir. Teknik an'anayi veya rasyonel olur. Meselâ köylü kara sapanla tarlayı babasından gördüğü sekilde sürerse, an'anavi bir teknikle, eğer kimyevi gübre ve traktör gibi mo- dern vasıtalar kullanıyorsa rasyonel teknikle istihsalde bulunu- yor demektir, 2 — Fakat insanlar maişetlerini temin etmek için tabiatla mü- PT W. Sombart. Die Diyenart des Wirlscitailelebens, B. 17. 1927 24