1 Haziran 1932 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 38

muharebeler va propagandalarla yenip bastırmağa çalışmış olmalarıdır. İngiltere, hürriyetin beşiği olan İngiltere, bu beynelmilel irtica zabıtasının başında idi. Napoleon Bonaparte'ı Wa- terloo'da mağlüp ederken, fransız iİnkılâbına son darbeyi indirdiğine kani İdi. Artık kızıl donlu ihtilâl askerlerinin “Hüriyet, müsavat, adalet,, nareleri tamamen boğuldu; arlık Maratillaise'in dünya ufuklarına heyecan salan mızıkası tamamen susturuldu, zannediliyordu. Lâkin, bu esnada, bir daha dirilmemek üzere boğulan, sustu- rulan ve tarihe gömülen şey, ancak Pourbons hanedanının taç ve tahtı ve dizer Avrupa hükümdarlarının nüfuz ve kudret- leri idi. 789-1793te ve hemen ondan sonraki devirlerde fransız inkılâbınm bizde nasıl telakki edildiğine dair elimizde pek az vosaik vardır. Bu muarzzam vakaya dair “Ceydet Tarihi., nde rasgeldiğimiz satırlar insanı güldürecek kadar cahilce ve sadedilcedir. Bu İnkılâbın hakikt akislerini Türk entelektüellerinin ruhun- da keşfedebilmek için, yarım asırdan fazla heklemek JTâzım gelir. Bugün de, o akisler halk tabakalarına kadar sirayet etmemiştir. Halbuki Fransız inkılâbının doğurduğu prensipler yeni cemiyetleri kurmuş, onlara hususi şekil ve mahiyetleri- ni vermiş ve bu cemiyetler o inkılâbm ruhuna göre tekâmül- lerini bitirip, şimdiden, eskimeğe ve çökmeğe yüz tutmuştur. Bu cemiyetler içinde yaşayan âlimler, mütefekkirler ve eke- nomıyacılar artık kendi anaları ve kendi hayatlarınm pensipi olan Fransız ihtilâline mücerret bir taribt hâdise gibi bakma- ga başlamışlardır. Önu, otopsi masasına yatırmışlardır. Her birinin elinde bir neşter, koca gövdeyi lime lime kesip, di- dikdidik ediyorlar. Hele Umumi Harpten sonra bizi Fransız inkılâbından ayıran zaman uzaklığı aklın almıyacağı kadar genişlemiş, derinleş- miştir. 1914-1918 yıllarının acı ve kanlı imtahanlarından çıkmış olan milletler artık “ Ubuvvet, hürriyet ve adalet , kelimelirine inanmaz olmuşlar, bunlara bir takım metafizik ve abstrakt mefhumlar nazarıyla bakmaya baş'amışlardır. Her cemiyet kendi bünyesini bir yeni esasa göre kurmak istiyor. Faşist İtalya artık 1793 prensiplerine göre kurulmuş 38