1 Haziran 1932 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 37

Ankara Moskaova Roma Yakup Kadri Fransız İnkilâbı: 1789 senesi 14 temmuzunun sabahı, XVL Louis'nin mabe- yacilerinden biri, Comte de la Rochefoucauld, efendisini te- laşla uyandırdı, ve, Paris halkının Bastille üzerine yürüdüğünü haber verdi : XVİ, Louis : Vay, öyle Ise bu bir isyandır, dedi. Comte de la Rochefoucauld, başını önüne iğip: — Hayır, Haşmetmeap, bu bir ihtilaldir, diye cevap verdi. Lâkin, o günün sabahından “guillotine, e gideceği sabaha kadar, XVI. Lowis, bunun bir ihtilâl olacağına ihtimal yeremedi. Ya zabıta kuvvetlerile, ya dışarıdan gelecek ecnebi müfrezelerile bastırılması daima mümkün bir iğtişaş karşı- sında bulunduğunu zannetli, Tohafı şudur ki, bu tarihi fıkrayı iktibas ettiğimiz eserin sahibi, maruf fransız mücllifi Hyppolite Taine de, on iki ciltlik tarih kitabının ilk fasıllarına "Anarşı, adını vermek ve Mirabeau'dan Marat'ya kadar bütün ihtilâlcileri bir alay meczup ve şerir şeklinde göstermekle, XVI. Louis'nin gafletine iştirak etmiştir. Bundan dahba tohafı da şudur ki, bu büyük ihtilâlin halis muhlis çaocuklarından biri olan Napoleon Bonaparte da bu fikirde idi. Daima: “Şu budala Lounis, Versailles'ya gelen halkın üstüne beş altı topun ağzımı çeviriverse idi, başına gelenlerin hiçbiri olmazdı,, dermiş. Ve bunlardan çok daha tohaf bir şey vardır ki, o da, bütün Avrupa devletlerinin, tam yarım asır, bu inkılâbın ciddiyet ve ehemmiyetine inanmamış ve onu siyasi, iktisadi ablokalar, 37