1 Haziran 1932 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 32

tirilerek ve birçok memleketler pazarlaştırılarak cihan mik- yasında bir müstemlekeler ve yarı- müstemlekeler manzümesi- yaralılyor. Metsopoller, yaratmış oldukları bu pazarlar manzu- mesini “Hukuku Düvel, ve “Diplomasi,, gibi bir takım bey- nelmilel müdevvenat ile ellerinde tutabilmek için kara ve denizdeki modern silâhlanmalarla bu işin müeyyidelerini meydana getirmiş oluyorlar. Miktarca değişikliklerin son hatlerine vararak keyfiyetçe bir istihaleye vasıl olmaları taribi yani cihan mikyasında ihtilâl alâmetleri, kürsü iktisatçılarının “buhran,, adını taktıkları hadi- senin başlangıcına tesadüf ediyor. Bu kürsü iktisatçılarının izah formülleri oldukça karakteristiktir: Bunlar diyorlarki, “İstihsal vasıtalarınm hatten aşkın bir şetilde tesisi fazla istihsali, fazla istihsal de bubranı doğurdu.,, Bu izah, teknik inkişafın mikfarca değişiklikler gösterdiği devreler yani kapitalizmin mutat olam siklik buhranları için doğrudur. Fakat bu seferki değişiklikler, yukarda da söylediğimiz gibi, miktarca Ceğil, doğrudan doğruya keyfiyet- çedir. Keyfiyetçedir, çünkü: 1. Amerika, modern teknik üzerinde o kadar büyük bir anlayış ile çalışmıştır ki onu bir taraftan sanayi'de ki rasyonali- zasyon ve bir taraftan toprak'taki fabrikalaşma ile hiç olmazsa 2-3misli kudretli kılmıştır ( yani bugünkü cihanın eski ÂAvrupa tekniği ile mücehhez olan her noktasında Ameriken tekniği hâkim olsa istihsal hacminin hiç olmazsa 2-3 misli ertması lâzım gelir ). 2, pazarlar, içtimat bir uyanışa mazhar olmuşlar ve cihan harbinin metropolleri zayıf düşürmüş olmasından istifade ede- rek isyan etmişlerdir. ( Pazarların isyanını, bizim milli kurtuluş - inkılâbımız temsil etmektedir. ) 1 inci nokta dolayısile tekniğin randemanı artmıştır. 2 inci nokta dolayısile tekniği besliyen saha, hatta eski yani nisbeten az randemanlı teknik bakımından dahi daralmıştır. Bu iki kudretli unsur, eski içtimat çerçeveyi parçalamağa kâfi gelmiştir. Eski içtimat çerçeve: bir tarafta metropoller ve bir tarafta müstemlekeler ve yarı- müstemlekeler diye cihanca bir tasnif yapmış olan kapitalist ve emperyialst cihan nizamıdır. Kürsü iktisatçısının, ha'a “buhran,, diye yutturmak istediği 32