Ankara, M oskova ve Roma, herpsonu devrimde, her biti bir bâş- ka ntahiyet ifade eden üc büyük cemiyet hareketinin, üç merkezi ve üç mihveridir. Ankara, Moskova ve Roma arasında müşterek olan nedir? Dar görüş ve manasız görüş, bDu suyalin cevabını derhal, dar ve manasız bir politika kumbinezonu içinde aramak ister, Halbuki bizce her üç harekette de asıl olan, bu hareketlere sahne olan her üç memleketin, klâsik yollar ve kaideler haricinde eyeniden ve teknik kuruluşu» dur. Pu kuruluş cidalinde şart olan inkılâp idealizmi ve nefs feragati, her üç hareketin rehper kadrosu için, zaruri bir ahlâk iştirakini ifade eder. Metot va ahlâk iştiraki, Ankara, Moskova ve Roma'nın müşterek seciyesini teşkil edecektir denilebilir. Fransız ihtilâli, Osmanlı İmparatorluğu siyasetinde iladesini, bir «reisülküttâp Atıf Elfendi lâyihasım nda bulmüştüu. Bu lâyi- hada Framnsız ihtilâli bir «hurucu - alessultâm» ve Framnsız ihtilâl- cisi bir azındıkn diye taril olunuyordu. Lâkin Yeni Türkiye, eski Osmanlı Türkiyesi gibi, hudutları ve gümrükleri dünyatın bütün müdahalelerine açık, fakat müşahe- de ve idrak kapıları, âlemi hariciye sıkı sıkrya kapalı, bir uykulu memleket değildir. Bunun içindir ki, Yeni Türkiyenin hükümet röisi şimdi, Atıf E- temli am'anesine hâlâ bağlı yaşayanların vehalı ilân ettikleri İki muasır cemiyet hareketini, kendi akışlarında bizzat görmek va kendi içlerinde bizzat tanımak cesaretini kendisinde duymuştur. Büyük adam ve cesaretli adam, içinde yaşadığı zamanın bütün şartlarını ve bütün utisurlarımı ayrı ayrı gören ve ayır ayrı hasa- ba katan adamdır, Büvük adam ve cesaretli adam, kendi etrafında yaşayan bütün cemiyet bareketlerile hbesaplaşmasını bilen, bu hareketlerin ce-l reyan etriği sahanın bütün topogralisini adım adım tanryan ve » 3)