Cemiyeti Akvam, maliyesi bozuk memleketlerin mali işlerinin ıslâhında beynelmilel istikrazlardan istifade etmiştir. Bu nevi istikrazlarla ilk yardım Avusturyaya yapıldı. 1914 - 18 harbini müteakip ÂAvusturyanın vaziyeti pek ümit- sizdi. Hababurg monarşisi yıkılmış, asıl Avusturyaya isabet eden avuçiçi kadar sahada hükümet, vaziyete hâkim olmak- tan âciz kalmıştı. 7 ağustos 1922 tarihinde Avusturya maliyesini tetkike me- mur olan Cemiyeti Akvam komisyonunun raporunda da işaret edildiği gibi “bütün ictimat sarsıntılara gebe bir buhran , memleketin üzerine gökmüştü. Avusturya devlet reisleri yardım bulmak maksadile bir taraftan bütün Avrupa paytahtlarının kaptlarmı çalıyor diğer taraftan da Berlin'de ilhak “Anachluss, meselesi üzerinde müzakeratta bulunuyorlardı. Avusturya nın Almanyaya iltihakından fevkalâde ürken galipler, derbal Avusturya işlerine müdahaleye zaruret gördüler. Fakat bu müdahalenin harpten evvelki gibi doğrudan doğruya değil, Cemiyeti Akvam vasıtasile yapılması muvafık talakki edildi: Avusturya, Akvam Cemiyetinin visayetine tevdi olundu. Cemiyeti Akvam şurasına verilen visayeti natık raporda denili- yordı ki, “Avusturya son üç senedenberi teberrüler mahiye- tini alan dahilt ve hususi istikrazlarla yaşamaktadır. Avus- turyanın istihlâkâtı, istihsalâtından fazladır. Maliyesinin ve iktisadiyatının ıslahı için şimdiye kadar yapılmış olan avans- lar, gündelik ihtiyaçların kapatılmasına sarfedilmiştir. Yeni ikrazat, zaruri ıslahatın tatbiki işine hasrolunmalıdır. Isla- hat devri, bazı illetlerle malül olabilir. Bunun için ya 1919 senesindenberi geçirilen müşkülâttan daha ağır müşkülâta katlanmak yahutta inhilâl ve sefalet yollarından birini seçmek lâzamdır. Avusturya için hariçten yapılacak ıslahata bilâ kayt ve şart inkiyat etmekten başka çare yoktur,,. 4 Teşrini evvel 1922 tarihinde Ayvusturya ile Fransa, İtalya, Çekoslovakya, Belçika arasında mali ıslahat tedbirlerini ihti- va eden üç protokol imzalandı. Protokollar mucibince, Avus- turya hükümeti, maliyesini Cemiyeti Akvam namına beynel- milel bir kontrol heyetine tevdi etti. Akvam Cemiyetinin Viyana,da teşekkül eden bu heyetine Avusturyaya yapılan istikrazların garantisini deruhte etmiş 22 |