1 Haziran 1932 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 13

Milet İktisadiyatı Niçin ve nasıl sanayileşmemiz lâzım ? Dr. Yedat Nedim Osmanlı İmperatorluğunda düyüunu umumiye, kapitülasyon, ve gümrük esareti rejimini kuranlar bu rejimin devamını temin edecek mükemmel bir formül de bulmuşlardı : “Türkiye, bir ziraat memleketidir. ve bir. zireat memlekeli kal- malıdır.., Bu formül, Türkiyeyi emtia ve sermayeleri için “açık pazar,, olarak kullanmak isteyenlerin menfaatlerine, hiç şüphesiz ki, çok uygundur. Onun için Lozan sulhunun, ilk hedefi Türkiyeyi "açık pazar,, vasfından siyaseten kurtarmak oldu. Şimdi bu siyasi zaferin iktisadi temellerini atmakla meşgulüz. Bu yol, yalnız bizim değil, bütün istiklâline kavuşmak isteyen müstemleke ve yarı müstemleke milletlerinin gitmek mecburiyetinde oldukları yoldur. Onun içindir ki, milli kurtuluş hareketimizin “ilk., olması, ayni zamanda onun bir “örnek,, olmasını da icap eltirir, diyoruz. Bu itibarla bize, müstemleke siyasetinden devrolunan bu formülü milli kurtuluş ideolojisinin mikroskopu altına almak ve onun irticacı mahiyetini açığa vurmak zarureti vardır, Osmanlı İmperatorluğu, yalnız fabrika emtinsı ve banka ser- mayesi için değil, ayni zamanda fikir emtiası için de bir açık pazardı.' Meselâ, “Edebiyatı cedide,, mektebi, garba karşı san'at sahasındaki manevi kapitülasyonumuzun sadık bir ifadesi değil midir? Ayni tabiiyeti, fikir hayalımızın bütün tecellile- rinde müşahede edebiliriz. Netekim iktisat İlmi de memleketimize Garbın liberal kanal-. larından akmıştır. Sanayi emtiasına ve müterakimı sermayesine pazar arıyan memleketlerde yetişen, “serbest rekabet, , “şahsi teşebbüs,, “serbest mübadele,, v.s. gibi siyasot pren- 13