1 Ocak 1987 Tarihli Commodore Gazetesi Sayfa 21

kullanımının ve Intel'in ürettiği 8080 mikro işlemcisinin giderek benimsen- mesi, CP/M konusundaki çalışmala- ti hızlandırdı ve CP/M, en yaygın mikro bilgisayar işletim dillerinden bi- ri oldu. Etkin kullanımı olan çok sayıda farklı işletim sistemi varolmakla bir- likte, CP/M'in gelişim perspektifi, iyi bir sistemin bilgisayarlar için ne den- li önemli olduğunu açıkça ortaya ko- yar. Program geliştirmeyi amaçlayan özel CP/M programları bir yana bı- rakılırsa, bugün artık pek çok prog- ramcı uygulama yazılımlarını doğru- dan CP/M altında çalışabilecek bi- çimde hazırlamaktadırlar. 80'li yılların hemen başlarında CP/M o denli ilgi gördü ki, işletme ve endüstri yönelimli bilgisayar kullanı- mı jçin bir standarıt işletim sistemi ola- rak kabul edildi. Fakat bu tür bilgi- sayar uygulamalarının doğası stan- dartlar koymaya uygun olmadığın- dan, bu kabul, aşırı bir önemseme ola- rak da değerlendirilebilir. Diğer yandan, işletim sistemleri, belli mikroişlemciler ve mikro bilgisa- yarlar için özel olarak yazılmaktadır- lar. Dolayısıyla programlama dilleri ko- nusunda geliştirilen standardizasyon yaklaşımının işletim dilleri için gerekli olması beklenemez. Aşağıda bazı iş- letim sistemleri örnek olarak verilmek- tedir: İşletim sistemi üreten farklı yazılım firmaları, ürünlerinin, her biri farklı bir no ile adlandırılan versiyonlarını da ürermektedirler. Bugün CP/M'in, LA, 2.0, 2.2 ve Plus (3.0, 3.1) olarak adlandırılan farklı versiyonları kulla- nılmaktadır. Bu no.lar, genellikle programda yapıları önemli değişiklik- leri ifade ederler. Yapılan bu değişik- likler bazen önemli boyutlara vardı- Bından, yüksek no.lu versiyonlara uy- gün olarak yazılan kimi uygulama programları daha düşük düzeyli (no.lu) versiyonlarda çalışmayabilir. Örneğin CP/M Plus, daha önceki yaygın versiyon olan 2.2'ye öoranla ol- dukça farklı bir görünüm vermekte- dir. İncelememizde doğal olarak tüm iş- letim sistemlerinin tüm versiyonları- nı ele almayacağız. Bu yazının ama- cı, işletim sistemlerinin genel bir tanı- tımını yapmanın yanısıra CP/M sis- teminin gelişmiş biçimlerinden biri olarak bugün yaygın bir kullanıma erişmiş olan CP/M Plus'ı tanımaktir. Gerçekten de bir işletim sisteminin iyi ve doğru kavranması, bu sistem altın- da çalışan bir programin diğer bir sis- teme uygulanmasını soni derece kolay- laştıracaktır. Bir işletim sistemi kullanıcısı olarak bilmeniz gereken, sistemin ne yapabi- leceğidir; nasıl yaptığı değil,.. (Bu sö- zümüz, çoğu zaman bir uzmanın pa- İşletim sistemi Mikrobilgisayar N Tandy TRS BO (Z80) APPLEDOS — Apple İl (â502) 5 Apple ill (6502B) CDOS Cromemco (Z&0A) P/OS Professional (F1 41) CP/M (8080 ya da ZB0) XENİX (280/78000/68000) DASIS (280/Z8000 /B086) UCSD-P (değişik) MS/DOS (8086/8088) Yazılımcı firma Apporat Inc Apple Comp. Co lnc. Phase One Sğfüerns Inc Softech Mlcrosystems Microsoft Inc. CP/M işletim sistemi, zaman za- matı değişikliklere uğramakla birlik- te pek çok yapımcı firma tarafından üretilen bilgisayarlara uygulanmıştır. Örneğin Commodore Firması'nın ürettiği C-128 4 disket sürücü veya C- 128D mikro bilgisayar sistemlerinde CP/M'in en son versiyonu olan CP/M Plus (CP/M 3) işletim sistemi kullanılabilmektedir. Diğer yandan başka firmalar da CP/M'i andırarnı farklı işletim sistemleri yazmışlardır. bucunu dama attırabilecek ölçüde ye- tenekli bilpisayar ve işletim sistemi korsanlarına (!) değil). Kullandığınız bilgisayar sisteminde disk yoksa, bu, işletim sisteminin ROM bellek üzeri- ne yerleştirildiği anlamına gelir, Diğer yandan bu sistemin nasıl kullanilaca- Zi konuşunda gerekeri bilgi, makine ile birlikte verilen yazılı döküman içinde bulunmaktadır. Daha sonraki dönem içinde bilgisayar sisteminize disk gibi önemli bir donanım eklendiğinde, pe- rekli ek yazılımı ve dökümanları bir- likte alacaksınız. Bu arada satır arasına şunları sıkış- tırmadan geçmek istemiyorum: Eğer yukarıda sözünü ettiğimiz türden bir işletim sistemi ve disk korsanıysanız ve elinizin altında CP/M Plus çalışa- bileceğiniz bir Commodore 128 ya da Commodore 128D varsa, aşağıda be- lirttiğim dökümanları muhakkak edi- nin; CP/M Plus konusundaki ufku- nuzun açıldığını hissedeceksiniz. Sıra- layalım: 1) The Anatomy öf the Cammodo- re 128 First Publishing Ltd. 2) The anatomy of the 1571 Disk Drive First Publishina Ltd. 3) CP/M Plus Operatine System Digital Research Inc. 4) CP/M Öperating System (Ver.2.2) Digital Research Inc. 5) The CP/M Software Bus Sigma Press 6) The 1571 Disk Drive User's Gu- ide Commodore Ltd. Hiç kuşkum yok, Teleteknik'teki dostlar bu yayınların sağlanmasında yardımcı olacaklardır. Devam edelim. Disk temelli bir iş- letim sistemi, gerekli tablo ve prop- ramları yerleştirebilmek amacıyla ye- terli miktarda RAM (Rasgele Erişim- li Bellek, İng. Random Access Me- mory) belleğe gereksinim duyabilir. Zorunlu bellek miktarı, işletim siste- mini tanımlayan ve açıklayan yazılı dökümanda belirtilmiştir. Unutulma- ması gereken bir nokta, burada sözü edilen bellek gereksinmesinin, işletim sisteminin kendisine özgü olduğudur. Kullanıcı tarafından yazılan uygula- ma programlarının bellek gereksinimi bü miktarın dışındadır. Gelişmiş disk işletim sistemleri, genellikle 48 Kb RAM bellek üzerinde çalışabilirler. Daha küçük çaplı sistemler arasında 16 Kb RAM bellek ile yetinenler de vardır. İşletim Sistemi Ne Yapar? Bir işletim sistemi bellibaşlı altı ay- ti fonksiyonu gerçekleştirir: 1) Giriş/çıkış denetimi (İng. In- put/Output Control). 2) Birim (aygıt) bağımsızlığı (Ing. Device independence), 3) Programlama dilleri ve program geliştirilmesi için destek, 4) Kütük (dosya) düzenleme işlem-