Yeni Türkiyenin yeni parlâmentosu 25 Ekim günü saat 15.05'de açıldığında Ankarada çok kimse ra- hatlıkla bir oh çekti. Parlâmentonun açılış konuşmasını Cemal Gürsel yaptı. Gürsel üniformasının içinde dik, fakat heyecanlıydı. Bu arada hevesi kursağında kalmış bazı siviller ve bazı askerler vardı. Bu sivillerden biri, Başgil, bir süre su yüzüne çıkmayacak, askerler ise talihsiz iki ihtilâl te- şebbüsünde bulunacaklardır. Türk Silâhlı Kuvvetlerinin şartlarım ka- bul ettikleri takdirde İstanbul Protokolü uygulanmayacaktı. Bu aslında, Türk Or- dusunun üzerinden de büyük bir vebalin kalkmasıydı. İsmet Paşa 23 Ekimi çok faal geçir- di. Evvelâ Başbakanlıkta, öteki parti li- derleriyle birlikte Gürseli gördü. Gürsel, lâfları ağızında gevelemeden herkese va- ziyeti açık açık anlattı. Genel Kurmay Başkanlığındaki toplantıda Sunay, Ordu- nun temsilcilerine, istedikleri vaadi vere- bilecek miydi, veremeyecek miydi? Liderler, bu vaadin verilmesini kabul ettiler. Şartların tamamını ve teferruatını bilmiyorlardı ama, esaslarını öğrenmiş- rdi. Gürsel aynı gün öğleden sonra bu te- masının neticelerini Çankayada toplanan komutanlara bildirdi. Komutanlar ise, daha önce kendi aralarında kararlaştırıl- mış olan şartların listesini verdiler. Bu şartlar, bir gün sonra imzalandığında üç adet olduğu için hep üç adetmiş gibi bili- nir. Fakat 23 Ekimde, öğleden sonra Ko- mutanların Gürsele ve Gürselin akşam parti liderlerine verdiği listedeki şartlar şuydu: I — Gürselin Cumhurbaşkanlığı me- selesi 2 — Eminsuların geri gelmemesi me- selesi 3 — 147'lerin üniversitelere alınma- ması meselesi 4 — Yassıada suçlularının affedilme- mesi meselesi Bunlar gece, Adalet Bakanlığındaki kitaplık salonunda yapılan Liderler- Bakanlar toplantısında ele alındı. Bakan- lara M.B.K. üyeleri, Silâhlı Kuvvetler a- dına bir brifing yapmışlar, rollerini öğ- retmişlerdi. Zaten bir çok konuda Ba- 195