11 Kasım 1960 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 30

DÜNYADA OLUP BİTENLER Amerika Başkanlık savaşı G- haftanın ortasında birgün, sa- atlerin Amerikada 01.00'i göster- diği sıralarda, beş kişi kahkahalar a- tarak seçim makinelerinin başına gel- diler. Gelmelerinin üzerinden bir da- kika geçmemişti ki mensup oldukları sandığın işi bitmiş ve o mıntıkada se- çim tamamlanmıştı. Zira New York'- un kuzeyindeki New Halpshire'nin Millsfield köyünde seçmen adedi, bu birbiriyle şakalaşan beş kişiden iba- retti. Seçmenlerin yaptıkları şakalar seçime dâirdi. Dördü bir olmuş, beşin- ciyi kızdırıyor ve Demokratların bu sefer de avuçlarını yalıyacaklarını söylüyorlardı. Millsfield köyünün se- çim neticeleri açıklandığında, hakika- ten dört kafadarın haklı oldukları meydana çıktı. Beş oyun dördü Nix- on'a bir tanesi de Kennedy'ye veril- mişti. Ne var ki Amerika Birleşik Dev- letlerinin diğer tarafında durum hiç de böyle değildi. Hele haşmetli New York şehri büyük bir çoğunlukla Kennedy'yi destekliyordu. New York'- da seçimin ilk neticeleri Nixon'un le- hine tecelli etti. Yapılan ilk resmi a- çıklamada Nixon 101.575, Kenedy ise 85.355 oy almıştı. Ama saatler ilerle- dikçe Kennedy rakibine yaklaştı ve bir iki saat sonra arayı açarak sonu- na kadar başta gitti. Şu satırların yazıldığı sırada Ame- rikada seçim neticeleri belli olmak ü- reredir. Kennedy rakibini mağlüp es- miş ve Birleşik Amerika Cumhurbaş- kanlığı, Demokrat adayın üzerinde kalmıştır. Beyaz Saray bu defa kapı- larını gene bir Demokrata açacaktır. Seçimlerin bu şekilde neticelenme- di gerek Amerikada, gerekse Batı dünyasında fazla sürpriz yaratmadı. Geçen haftanın başında, başta Gallup Enstitüsü olmak üzere yalnız Ameri- ka değil, bütün Batı dünyası Ameri- kadaki seçimin neticesi üzerinde ziya- desiyle kafa yormuşlardı. Bütün yo- rulmaların vardığı sonuç aynıydı: Kennedy kazanacaktı. Bu, Amerika- da son senelerde cereyan eden siyasi çatışmaya başka bir veçhe vermek- teydi. Böylelikle Demokrat Parti Par- lâmentoda çoğunluğu ele geçirmekten başka, icra organının başına da ken- di liderini oturtuyor ve tam bir zafer kazanmış oluyordu. Tahmin' müesseselerinin yaptıkla- rl Vin m şu neticeler elde edilmişt Kn dip Güney Eyaletlerinde Katolik veya Protestan farkına bakıl- maksızın büyük bir çoğunlukla seçi- 30 Kennedy Başardı mi kazanacaktı. Bunda şüphe yoktu. Zira bu eyaletler daha 1028 yılında Demokrat Partinin Katolik adayı Al Smith'i tutmuşlardı. Hal böyle olunca Kennedy'yi tutmaları olsa olsa büyük bir sürpriz teşkil ederdi. Nitekim se- çim sonunda Dip Güney Eyaletlerin- de Kennedy'nin büyük bir ekseriyet sağladığı görüldü. Alabama, Arkan- sas, Georgia ve Missisipi Kennedy'ye oy vermişti. Böylelikle Kennedy 30 adet ikinci seçmen sağlamış oluyor- du. Tahminciler bu eyaletlere karşılık Nixon'un, orta - Batı ve Kuzeydeki Cumhuriyetçi kalelerden en azından 40 ikinci seçmen sağlıyacağını hesap- ladılar. Bu da yanlış çıkmamış, tah- min edilen 40 ikinci seçmen Kuzey ve Orta - Batıdan temin edilmişti. Nix- on Maine, Vermont, lowa, Kansas, Nebraska ve Kuzey Dakota'da ekse- riyeti sağlamış ve seçimi kolaylıkla önde götürmüştü. T in müesseselerini endişeye düşüren her iki partinin kuvvetinin belli olmadığı eyaletlerdi. Bunların içinde yeni kurulan Alaska eyaleti ge- liyordu. Alaska 3 ikinci seçmen ver- mekte ve işçilerin çoğunluğu teşkil ettiği eyalette Kennedy tara- fına yönelmesi obeklenmekteydi Bu eyalette Demokrat Partinin su ener- jJisi projesi son derece ilgi görmüş ve seçmen üzerinde büyük tesir yapmış- ti; Alaskaya karşılık, müreffeh ve mâni olmak imkânsız gibiydi Nitekim seçim sonucunda Arizona, Nixon'un yüzünü kara çıkarmıyarak Cumhuri- yetçi Partiye olan bağlılığını göster- di. 32 tane oyu olan Nixon'un doğum yeri Kaliforniyada durum karışıktı, Ike'ın büyük çoğunluklarla iki seçim kazandığı bu geniş Eyalette tahmin- ler şimdi Kennedy'nin lehindeydi. Bu tahminler Kennedy'ye © 48, Nix- on'a © 45 şans veriyordu. He- nüz kararsız olanların nisbeti ise © 7 idi. Gerçi, bu Eyalette Nix- on'un, şehirlerin kenar mahallele- rinde ve köylerde büyük bir teşkilâtı ve kendisine sâdık seçmenleri vardı. Fakat, bir kere San Francisco'da seç- men kütlesinin 96 25'ini bulan Kato- likler bu sefer Cumhuriyetçilere ode- gil Demokratlara oy vereceklerdi, öte yandan işçi sendikaları, Kennedy'- nin tibbi yardım programı dolayısiyle Demokrat Partiyi destekliyorlardı. Genç seçmenler de Kennedy'nin eğiti- me sübvansiyon projelerine karşı bü- yük sempati duymaktaydılar. huriyetçilerin kalelerinden biri San Diego'da ise sanayi alanındaki durgunluk yüzünden Demokrat Parti- nin hayli oy kazanacağı ümit edili- yordu. Bundan başka, zencilerin, ya- hudilerin ve Meksika asıllı yerlilerin de bu sefer Demokrat Partiyi tercih edecekleri anlaşılmaktaydı. Bunun yanında Kenndy'ye 16 ikin- ci seçmen kazandıracak bir eyalet vardı ki, seçimlerden sonra tahminle- rin ne kadar kuvvetli olduğu meyda- na çıktı. Masachussets Eyaletinin Ka- tolikleri Kenndy'yi desteklemekle bu başarıyı sağlamışlardı. Bu mağlübi- yeti seçimden çok evvel esasen Cum- huriyetçiler o bile kabul etmiş ve 16 İkinci seçmeni Kennedy'nin matlup hanesine çiziktirmişlerdi . Gene bir eyalette Katolikler se- çimin ibresini Kennedy tarafına çevir- mekle tarihte ilk defa Demokrat Par- tiye oy verdiler. 8 oylu Connecticut Eyaletinin nüfusunun & 47 si Kato- likti. Bu miktar Kennedy lehine çoğun- luğu sağlamağa kâfi geldi ve Demok- rat aday bu eyalette de zafere Kato- likler vasıtasıyla ulaştı. 96 oylu Michigan Eyaletinin bu m ciler, müttefiktiler. Zira İke yüzün- AKİS, II KASIM 1960