21 Ekim 1960 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 21

Haftanın İçinden Ben Olsaydım... gn Cemal Gürsel, Cumhurbaşkanlığ için adaylığını koymak niyetini açıklamış bulunuyor. Gerçi, İhtilâ- lin sayın başı buna "milletim arzu ederse" şartını bağlamaktadır. Ama böyle arzuların ifadesi sadece se- çimlerdir ve "milletin azusu" üzerine adaylıklar daha ziyade edebi formül mânası taşır. Siyaset hayatında millete, memlekete hizmet sunmak ayıp değil şereftir. Demokraside her hangi bir vatandaşın en yüksek ma- kama talip olması ise hakların en tabiilerinden biri- dir. Kaldı ki sayın Gürsel "her hangi bir vatandaş" değil- dir ve Devlet © liyakatini ispat etmiştir, ispat etmektedir. Bu mdan "milletin arzusu"nu belirtmek maksadıyla hye: teşekkülüne hiç lüzum yoktur ve zaten böyle usuller Türkiyede artık itibar- larını kaybetmiştir, Öyle makamlar vardır ki bunların tevdiinde en hafif manasıyla zorlama bahis mevzuu olamaz. O makamı istemeyen, nihayet, Amerikanın milli kahramanı General Grant gibi "Adaylığımı koyar- sanız kabul etmem, seçerseniz hizmet etmem" der ve akan sular durur. Bu, hizmetten kaçmak değil, bir va- zifenin kendisinden başka hiç kimse tarafından yapıla- mayacağı yolundaki beşeri düşünceye en asil tarzda sırt çevirmektir. Nitekim General Grant, muhteşem anıt-kabirinde bugün ebedi uykusuna bütün Amerika- lıların saygısıyla çevrili olarak uyumaktadır. Sayın Gürselin, İhtilâli hemen takip eden günler- kiyesinin şartlarına ve ihtiyaçlarına uygun sayılmamış- tr. 27 Mayısın mânası, hareket inanılmaz kolaylık ve rahatlık içinde başarıldığından kâfi açıldıkla anla- şılmamıştır. Bir çok kimse bunu, dış görünüşe baka- rak pek basit, pek hafif, pek normal bir hadise olarak almıştır. Hakikat bu değildir. 27 Mayıs hareketi, son derece ciddi bir ihtilâldir ve nihai safhası silâhlı kuv- vetler tarafından başarılmıştır. Her ihtilâl gibi 27 Ma- yıs hareketi de cemiyetin çeşitli omüesseselerinin yer- lerinden oynaması, sosyal düzenin bozulması, insan ta- bakalarının meydana getirdiği suların (dalgalanması neticesini vermiştir. Hadiselere gündelik hayat açısın- dan değil de biraz kuşbakışı bakıldığında bu hakikat gözlere hemen çarpmaktadır. Yassıadadaki tasfiye a- meliyesi tamamlandığında Türkiyenin 1 numaralı me- selesi, ne toprak reformu, ne sosyal adalet, ne iş veya eğitim seferberliği olacaktır. Turkiyenin 1 numaralı meselesinin, müesseseleri yerlerine oturtmak (olduğu derhal görülecektir. Her şey ancak ondan sonra başla- yabilecektir. Bu, büyük prestij sahibi insanların yardı- mına ihtiyaç gösteren bir iştir. dan biridir. Onun amme hayatında kalması, çırpıntılı suların durulmasını büyük ölçüde kolaylaştıracaktır. ncak, sayın Gürselin hizmetlerinden faydalana Günel için istisnai usullere başvurulmasına ne lüzum sistem belirli süre onun bir nevi vesayeti, bir nevi nezareti al- tında işleyecektir. Bu "Olağanüstü Cumhurbaşkanı" AKİS ,21 EKİM 1960 Metin TOKER hizmet devresini tamamladığında halefi Anayasada gös- terilen şekilde seçilecek, "Başkanlık Sistemi" yerini "Parlâmanter Sistem"e terkedecektir. Cumhurbaşkan- lığı sayın Gürselin bu memlekete hizmet edebileceği tek makam olmadığına göre bütün bu karışıklığa ve bin mahzurla tecrübeye niçin lüzum görüldüğünü an- lamak zordur. Zira düşünülen devrede, ister istemez, bir şahısla bir koca sistem aynı usülle seçilmiş olduk- larından eş kuvvete sahip bulunacaklar ve bunun Demokrasi olmayacaktır. Sayn Gürselin müesseseleri tekrar yerlerine oturt- malı işinde vazife alması ve 27 Mayısın mâna itibariyle devamının bir garantisini teşkil etmesi, yâni İhtilâlin hizmeti İkinci Cumhuriyette üzerime alırdım. Siyaset hayatına ister istemez girmiş bulunan Türk Silâhlı Kuvvetlerini politikadan çekip almak, onu tıpkı eskisi gibi politikanın yüzde yüz dışında bir müessese haline getirmek ancak sayın Gürselin prestijine sahip bir ko mutanın iktidarı dahilindedir. Bu, aynı zamanda İhti lâlin emniyetinin de en sağlam garantisini teşkil ede çektir. İkinci Cumhuriyeti kuracak seçimlerin, 27 yıs günü taahhüt edildiği gibi - Olağanüstü bir Cumhur başkanının değil- sayın Gürselin vukufla ve daima doğru yolu, basiret yolunu göstererek şevki idare etti gi Milli Birlik Komitesinin nezareti altında cereyan et mesi hiç kimseyi yadırgatmayacaktır. İkinci Cumhuri yetin kuruluş gününden itibaren Türk Silâhlı Kuvvetle rinin, başlarında sayın Gürsel, yurdun savunması vazi felerini en mükemmel şekilde başarmak üzere kışlala rına dönmeleri 27 Mayıs hareketini Türk tarihinin de gil, dünya tarihinin en şerefli sayfalarından biri halin de ebedileştirecektir. O vazife tamamlandıktan sonra normal yollardan geçilmesi suretiyle, başta Cumhu başkanlığı, sayın Gürsele her mevki açıktır, her makal lâyıktır. Ama bugün Türk Silâhlı Kuvvetleri ve sayın Gürsel memleket içinde ve dışında bir bütün ayrılmaz parçaları olarak görülmektedir. Türk Silahlı Kuvwvetleri siyaset (hayatından çekilirken sembolü Devlet Başkanlığı makamında bırakması hem kolay olmayacak, hem de 27 Mayısı haksız şekilde gölgele yecektir. İkinci Cumhuriyetin normal hayatının İkinci Cum huriyetin tâ ilk gününden başlaması, istisnai yolla sapılmaması tarifsiz faydalar getirecektir, Şartları nı Anayasanın koyduğu bir Devlet Başkanı, şartları Anayasanın koyduğa bir İktidar, şartlarını Anayasa nınn koyduğu Meclisler müesseseleri yerlerine oturtabi lecek mânevi kuvvete sahip kimselerin yardımıyla ra hatça işleyebilir. Sayın İnönü mesuliyet mevkiinde, da değil -onun da Cumhurbaşkanı olması şart değildir memleketin kendisinden bu hizmeti beklediği bir ba ka ve engin prestij sahibidir. İnönülerin. Gürselle varlıklarının sağladığı teminat anormal usüller den mesine lüzum hissettirmeyecek kadar büyüktür. 21