25 Ekim 1958 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 18

İKTİSADİ Petrol Oldu da bitti maşallah! İ ktidar gazetelerinin — vakit vakit old da bitti diye gösterdikleri, İranı um petrolünü Türkiyeye akıtacak olan anlaşma nihayet ge- çen haftanın sonunda Dışişleri Baka- nı Zorlu ve İran Heyeti şefi eski İç- işleri Bakanı Entezam imzalandı. Döşenmesi dolara mal olacak olan petrol boru- ları, nakliyat masraflarının yüzde oksan nisbetinde azalmasına sebep olacaktır. Bu muazzam paranın na- sıl temin edılecegı bilinmemektedir. Öğrenildiğine gore finansman an- laşması henüz imza edilmemiştir. yani,istim arkadan gelecektir. Ha- len bilinen Türkiyenin beş yıllık a- mortdsman devresinden sonra net kâ- . Amortisman devresi zarfında Türkiyenin net kâr- . Net pet- taşınmasından elde edilecek kârın yuzd 20 si olarak hesaplanacaktır mek ki Turkıye ilk beş yıl saglanan tasarrufun yüz de beşini, bilahare yüzde onunu ala— caktır. Boru döşenmesine ne zaman başlıyacağı bilinmemektedir. İlgili- ler sadece işe "pek yakında" başla- nacağım söylemişlerdir. Yalnız bu pek yakının pek uzun sürmesinden korkulmaktadır Zira finansman me- selesi henüz halledılmemıştır ve Kum Petrollerinin — işletilmesi ' emekleme devresindedir. Meçhul noktalardan biri de boru- ların hangi limana akıtılacağıdır. Evvelce Iskenderun adı ortaya atıl- mıştı Ha en "G deki bir Türk manı tâbir kullanılmaktadır. Türkiyenin siyasi coğrafyasını tanı- VE MALİ yanlar için bu şehrin, yakında bü- yük J1iman tesislerine kavuşman beklenen Mersin olacağı şuphesızdır. Zira idari taksımatı bile siyasi baro- metreye göre ayarlayan İktidarın H. P. ye rey veren Hatay farkla kazanan — Mersin .arasında, tercihte en ufak bir tereddüde kapıl- mayacağı aşikârdır. Borçlar Moratoryumun gölgesinde Bakanının tabiriyle yaz kalan Parisin- tekrar dolmasıyla 22 Eylülde büyük bir gizlilik içinde başlıyan borç teci- li müzakereleri bu neticelenmiş değildir. Avrupa İktisadi İşbirliği — Teşkilâtı çerçevesinde, iİlgili devlet msilci- leriyle — yapılmaktadır. Türk Heyeti bırıkmış borçların ve 1958-1961 dev- resinde vâdesi gelecek olan borçla- rın uzun vadeli takşitlere bağlanma- sını temine çalışmaktadır Müzakereler son derece çetin ola- ğa benzemektedir. Amerikanın hi- lafına itimadı suııstımal edılmış bir tüccar gibi hareket eden çatık kaş- l1 Avrupa memleketlerı bılhassa ala- caklı firmalar- borçların bir an evvel ödenmesi hususunda direnmekte ve borçlar için yüzde 6 gibi hayli yük- sek bir faiz istemektedirler. Bu mem- leketlerin bir kısmı, dış yardım an- laşması sırasında 6 aylık bır - Mmora- toryum kabulüne rağmen, Türkiye- nin ihracatından arıyerelere kesıntı yapmaktan bile vazgeçmeye yanaş- mamışlardır. Bu mızıkçılık Avrupa memleketlerinde hâkim köt havanın neticesidir. lktısadı ışbırlı— ği teşkilâtı ortaklan, ödemelerin te- hirini istiyen borçlunun iyi niyetine Petrol İş, 25 EKİM 1958 AKİS, anlatması imzalanıyor üç nalla bir ata kaldı SAHADA Paristen bir görünüş Turistlerin gözü aydın bir türlü inanmamakta ve tâviz ver- meye yanaşmamaktadırlar. Bu yüz- den, 1hracattan arıyerelere kesinti yapılmasını yebilmek için Türk Heyeti bir hayl döktü. Nihayet geçen haftanın sonuna doğru konso- lidasyon müzakerelerinin — hitamına kadar, bu kesintilerin durdurulması hususunda bir anlaşmaya varılabildi. Sıra şimdi asıl çetin meselelere, yani ödeme vâdelerinin ve faizin tesbitine gelmiştir. Türkiye, az bir faizle borç- ları uzun bir müddet için geriye at- maya çalışmaktadır. Alacaklı mem- leketler, borçlar n kısa bir müddet zarfında yüksek bir faizle ödenme sini istemektedırler. Bu iki zıt ıddı— ayı uzlaştırmak zor olacak ve "Mu- ette Şatosu"nda çetin pazarlıklar yapılacaktır. — Türkiyenin, — Avrupa memleketlerine meram — anlatmak için elindeki en büyük koz, borçlu olmanın avantajı yanında, Am erika- nın desteğidir. Sam Amcanın perde arkasından yapacağı müdahalelerin, konsolidasyon görüşmelerini müsbet bir neticeye bağlıyacağı umulmakta- unun dışında, Avrupa -iktisadi Işbırlıgı Teşkilâtı ortaklarmın vere- ceği 100 milyon dolarlık 'kredinin şartlarının tesbiti meselesi vardır. Bu sele de sanıldığından çok daha yavaş halledılecege benzemektedir.-. Dış Ticaret Kota kavgası thalat kotalarının ilanıyla başlı- yan kota kavgası bu haftanın