18 Ocak 1958 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 19

Maliye Bakanı Hasan Polatkan on beş gün evvel, reel milli gelirin duraklama safıhasına girdiğini söy- liyen münekkitlere cevap verirken, meyvasmı uzun vâdede veren mu- azzam kültür yatırımlarından da bah- setmişti. İlkokul meselesi, bu muaz- zam kültür yatırımlarının ahvali pe- rişanım , çok iyi gösteriyordu. Ortada milli pir dâva vardı. Sen şu kadar senede şu kadar, ben bu kadar yaptım demek meseleyi hal- letmezdi. Gerekli tedbirler alınmaz- sa, Türkiye yeniden ve hızla ümmi- lik devrine doğru gidiyordu. İngiltere Nerde o bakan? eçen hafta Muhafazakâr Parti- nin istikbali parlak — Maliye Bakanı Thorneycroft'un istifası- Başbakan MacMillan istemiye ıstemeye kabul ediyordu. Maliye Ba- kanı da. bu istifayla parlak kariye- rini gölgelendirdiğini çok iyi biliyor- du. Fakat bu şahsi mesele üzerinde durmak bile istemedi. Vazifesi Ster- lini korumaktı. Halbuki bazı Kalbi- ne üyeleri, Ingılterenın de orta veya uzun menzilli füzeler imal etmesi ü- zerinde israr ediyorlardı. Bu bütçe masraflarının artması demekti Ster. lini kurtarmak için, milli sanayiin yatırımlarını 'banka kredilerini kısan hükümet, âleme talkımı verirken sal. kımı yutmak istiyor İşte parlak 1st1kballı Maliye Ba- kanının kabul edemediği buydu. kümet masraflarının mesulıyetını bu şartlar altında taşımayı reddediyor- du. Böyle bakanlar mevcut oldukca, İngiliz Lirasının istikbali elbette ki garanti altındaydı. Bu istifadan son- ra Muhafazakâr Hükümet bütçe masraflarını pek fazla arttırmaya cesaret edemiyecekti. A.B.D. Bütçe mesajı Bu haftanın ilk günü Başkan Ei- senhowerin bütçe nutkunu oku- yanlar Amerikan dış yardımına ya- pılacağı söylenen büyük değişiklik dedikodularının lâftan ibaret kalmı- yacağını anladılar. Gerçı talep edilen yardım miktarı geçen seneye naza- ran ancak 86 milyon dolar fazlaydı. Fakat askeri — yardımdan iktisadi yardıma doğru ne r kayış gozuk t bir mekteydi. İktisadi yardım 2,100 m yarla ilk defa olarak askerı yardı— mı geçiyordu. Bundan — başka hâlâ faaliyete geçmeyen — kalkınma ikraz fonu da harekete geçerek, az geliş- miş memleketlere ucuz Ve uzun va- deli kredi temin edecek Bunlar iyi alametlerdı. Gelgele- lim duş yardımın geçen yıl bir milya- rını budayan tasarruf sever Kongre üyelerine meram anlatmak kabil o- lacak mıydı? Eisenhower idaresi Sputnikin, muhterem temsilcileri ve senatorlerı biraz olsun uyandırdığı- nı ümit etmek istiyordu. 20 DÜNYADA OLUP BİTENLER A. B. D. İstirahattaki dudaklar Sputnik dünyanın etrafında dön- meye başladığından beri Ameri- kanın üstüne çöken kötümserlik ha- vası yeni yılın ilk günlerinde de de- vam ediyordu. Nasıl devam etmesin- di, NBC, CBS ve ABC gibi büyük televizyon istasyonları yılbaşı gecesi bile, NATO müttefikleri, silâhsızlan- ma, Rusların ilmi 1lerlemesı vesaire- den bahsediyordu. Her gün yeni icad olunan bir silâh hakkında uzun uzun izahat verılıyordu Sulh âşıkı Ame- rikalılar, âdeta, yeni silâhlar üze- rinde kurs gören subaylara — dön- müşlerdi. Boronla işliyen taze bir bombardıman veya gorulmemış bir Rus avcı uçağı gazetelerin piyasaya sürdüğü günlük istihlâk maddeleri Eisenhower New York bombalandı arasına girmişdi. her sahadaki ,üstünlüklerinden şüp- hesi bile olmı yan Amerikalılara, Rusların ilmi sahada Hür Dünya lı— derini ne kadar geride — bıraktığını öğretmekteydi. Rockefeller tesisinin hazırlamakta olduğu inceleme, daha a iç karartıcıydı. Hele meşhur ga- zeteci Alsop Kardeşlerin, yenı yıl ya- zısı kalın siyah bir — çerçeve' içinde neşredilseydi, hiç kimse hayret etmi- yecekti. Bu yazıyı okuduktan son- ra, 170 küsur milyon Amerikalının son — yılbaşını — yaşadıklarına hük- metmek lâzımdı. Sputnikli dünyada gelecek yılın neler getireceği bilin- zdi! Gaither Raporu Evde, sokakta, uçakta, gazete- lerde, televızyonda aylardır bu lâf- ları işiten, dünyanın en ileri de- mokrasisinin sinirleri bozuk vatan daşlarının ilâhlarının kudretinden şüpheye düşmemesi imkânsızdı. Ta- pındıkları İke seçimlerde içte ve dış- ta sulh vâdetmemiş miydi? Demek ki İke aldanmıştı veya Bir — zamanların sevgilisi hakkında en zâlim hikâyelerin kulaktan kula- ğa —dolaşması için bu kadarı kâfi gelmişti. Doktorların — dudaklarım yormaması için İke'a günde beş da- kikadan fazla okumayı yasak et- tikleri söyleniyordu. Diğer bir hi- kâye daha az zalim değildi: Cum- hurbaşkanının bir golf partisi sıra- sında, basın sekreteri Jim Hagerty, İke'ı geçenlere, dogru ilerleyip) onu geçmemelerini rica eder. Gösterdiği sebep te şu: Başkanın çok acelesi var, zira biraz evvel New York bom- bardıman edildi! Askeri ve İktisadi emleket, sathında ecen bu iti- matsızlık havasına rağmen ge- cen hafta ortasında Kongre, Başkan Eisenhower'in sözlerini 41 defa al- kışlarla kesiyordu. Cumhurbaşkanı, Senato ve Temsilciler Meclisi üyele- rinin bir harp ilânı haberi kadar cid- diyetle dinledikleri konuşmasında, merikanın alması gereken yeni ted- Hücum birleri — açıklıyordu: Emniyet içinde yaşamak, kuvvetli olmakla müm- kündü. Bunun için de Savunma teş- kilâtı yeniden gözden geçirilmeliydi. Deniz, kara ve hava kuvvetleri san- ki bir bütünün üç uzvu değil de, üç amansız rakipmiş gıbı davranıyordu Füze sahasında geri — kalınmasının başlıca sebeplerınden biri, eki bu mânâsız rekabetti. teşkilâtım yeniden tanzim — ederek, kardeşler arasındaki rekabete — son verilmeliydi. Savunma asrafları arttırılmalıydı, fakat bu da kâfi gel- miyecekti. Zira Rus tehdidi sadece askeri değil, iktisadiydi. Rus iktisa- di taarruzunu önlemek için dış yar- dim arttırılmalıydı. Dış yardım u- bir mumiyetle sanıldığı gibi, israf değildi. Ne gariptir, geçen yaz aylarını, dış yardımı insafsızca — budamakla geçiren sayın temsilciler, Spu tnik'- ten evvel tebessümle dınlıyeceklerı bu sozlerı dikkatle takip ediyorlar- dı. Bu değişiklik inançtan çok kor- ku ve şaşkınlığın ifadesiydi. W Doğu - Batı Lâf, laf, lâf Eısenhowerin Kongrede yaptığı nuşma sırasında Dışişleri Ba- kanlıgının kapısını çalan bir siyâsi urye son aylarda mektup yazma rekorunu kıran Bulganinin 19 m lekete gönderdiği mektuplardan bır tanesini Amerikan hükümetine rTes- men tevdi ediyordu. Kremlin, iki üç aya kadar Cenevrede Hükümet baş- AKİS, 18 OCAK 1958