26 Ocak 1957 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 32

Chaconne"unda toplu sonorftesi ka- dıfemsı bir yumuşaklıkta olan. musi- yapmasını bilen, nüanslı, duygulu- bir topluluktu. Fakat Malipiero'nun ve Erkin'in eserlerinde, topluluğun başlangıçtakı kalitesini kaybettiği anlar oldu. takım iradesiz sesler, kaba rıtml ve vurgular, hele melodik hatların manasım kaybettiren bozuk entonas- yonlar. Helikon Kuarteti'nden, geçen yıldan bugüne, daha ileri adımlar bekleyenlerin hayallerini azçok kır- dı. Gene de bu topluluğun, bugüne kadar memleketimizde kurulmuş en İyi yaylısaz kuarteti okluğu şüphesiz- di. Tek bir konseri düşünüp birkaç provayla yetinmemiş olmaları, her- şeyden önce kendi zevkleri için çalış- malarım devam ettirmeleri, icrala- rına, profesyonel kuartetlerde rast- lanan ton, olçu ve cümleleme beraber- liği veriyordi Ulvi Cemal Erkin'in kuartetiyle, Malimero'nun aymı çalgılar - için "Stornalli Ballate" adlı eseri arasın- da, bir takım yakınlıklar - sezilebilir- di. İkisi de empresyonismden yola çıkmışlar, ikisi de ak veya çok, kendi topraklarının — verdiği — malzemeden faydalanmışlardı. Gerek rkin, ge- rek Malipiero, ritmik hamlelerine, si- nir sistemine hitap edebilen bir hare- verebilmişler, armoni, çalgı- ların kullanılması ve özel efektler bakımından Trenk çeşitliliği ve zen- ginliği sağlamışlardı. İki eserden, Malipiero'nunki — daha — başarılıydı. Baştan sona, her ölçüsü, her cümle- si bir zevk kaynağıydı. Erkin, bu de- fa da klâsik kalıpları ele almıştı. So- nat biçimindeki kısa ilk muvmanda Ravel yamçıları sezılıyordu Seherzo'- da, 5/8 ölçüsüne uyabilecek en ipti- daı bir rıtmık figürü örtüsüz olarak kullanmakla dosdoğru bir tesir gözet- mişti. Öteki muvmanlarda da, belki basit, fakat herhalde zevkli buluşlar, esere, cali gir ağırbaşlılıktan uzak, samimi, açık kalpli bir karakter sağ- lıyordu. Programdakı diğer eser, Ravel'in -ses. flüt, viyolonsel ve piyano için- "Mad agaskar — Şarkıları" ıdı Devlet Operası tenorlarından Ce l Sökmen ge rçı, bu parti sesine bıraz pes geldı- ği içip, alt tonlarına, sesinin daha tiz sahalarındaki rengi ve tınlamayı yere- medi. Bununla beraber, eseri meyda- na getiren üç parçayı rahatlıkla, va- zıh cümleler ve yerlerine iyice otur- muş tonlarla söyledi. Fransızca te- laffuzu daha iyi olabilirdi. — Şiirlerin mânasını da daha iyi anlatabilirdi. Birinci parçadaki şehvet, ikincideki kın, üçüncüdeki rehavet yerine, her üç parçayı söyleyişinde nisbi bir ka- yıtsızlık vardı. Fakat, bu güç şarkı- lar, Cemil Sökmen'in en iyi iki üç te- norumuzdan — biri olduğunun açıklan- masına imkân verdi. Tenor Sökmen'- in bilgili çalışması, piyanoda Bülent viyolonselde İlhan Usman- baş'ın temiz ıcralarıyla birleşerek, tatmin edici bir neticeye ulaştırdı. 32 KİTAPLAR MUHALEFETDE İSMET İNÖNÜ (Konuşmaları, demeçleri, sohbetleri ve yazılarıyla Derleyen: Sabahat Erdemir. M. Sıralar Matba- ası, İstanbul 1956 428 sayfa, 10 lira) e ; smet İnönü, çeşitli 7zamanlardaki hizmetleriyle çoktan tarihin malı olmuştur. Bu gerçeği 1950 yılına ka- dar resmi arşivler tesbit etmiştir. 1950 yılından bugüne kadar Türk demokrasisine Muhalefet Lideri ola- rak yaptığı hizmetleri belirten konuş— maları, demeçleri ve yazılarını siyasi tarihimiz ve gelecek nesillerimiz için toplamak lüzumunu tarihe ve gelecek nesillere bir hizmet 'borcu saydık. Bu kitap bu borcu yerine getirmek için hazırlanmıştır" diyen Sabahat Erde- mir, İnönü'nün 14 Mayıs 1950 de Mu- halefet lideri olduğu günden bu yana .M.M. de, yurt gezilerinde, Kurulta, larda, Parti Meclisi toplantılarında, Seçim sıralarında Tradyoda yaptığı konuşmaları, muhtelif gazetelere ver- diği demeçleri, yazdığı yanları, krono lojik bir sıra içinde bu kitapta top- lamıştır. 178 parça tutan bu konuş- nutuk, d ve yazıları ihtiva eden temız baskılı ve itina ile hazır- lanmış olan kitap gerçekten Türk Demokrasi tarihinin kıymetli eser- lerinden biridir. İlerde Türk demok- rasi tarihini hazırlayacak olanlar bu i(itâ_ptan geniş ölçüde istifade edecek- erdir "Muhalefetde İsmet İnönü" adlı kitap günümüzün politikacıları için de ibretle üstünde durulacak bir ki- taptır. Bu kitap bir muhalefet lide- rinin nasıl olması gerektiğini göste- ren en iyi kılavuzdur. mesajları, ÇOCUKLARDA EĞİTİM GÜÇ- LÜKLERİ VE PEDAGOJİK ÇARELER (Dr. Rene Allandy'nuı Çeviren Selâhattin Oda Eğitim Öğretmen yayınları “3 Güz İstanbul Matbaası, Ankara 1956. 128 sayfa, 250 kuruş) e Isviçrede kısa bir zamanda beş de- fa basılmış olan Dr. Rene Allandy'- nin bu kitabı mevzu olarak hergün, her an karşılaştığımız, insana büyük bir endişe ve korku veren çeşitli a- normal çocuk tipleri ele almıştır. Hır- sız çocuklar, yalancı çocuklar, tem- bel çocuklar, cinsi sapık çocuklar, evden kaçan çocuklar, salak ve hay- laz çocuklar bu kitapta büyük bir vukufla ele alınmış, durumları tas- rih edilmiş, tedavi ve ıslah yolları gosterılmıştır. Büyük bir pedagog o- lan e Allandy'nin bu kitabı genç bir egıtımcı olan Selâhattin O- dabaş tarafından başarılı bir tercü- meyle dilimize kazandırılmıştır. İııcelemelerı Kitap yalnız pedagogları, eğitimci- leri ve öğretmenleri ilgilendiren kuru- bir ilim kitabı olmayıp hemen her ço- cuk velisinin, her aydının zevkle, ib- retle ve istifade ederek okuyabılecegı Ur kitaptır Okuyuculara bir fikir verebilmek için kitapta ele alınan meseleleri şoy— lece sıralıyabiliriz:. Kitap çocuğun herşeyden önce tesiri altında kaldığı aile müessesesini ele alıyor, ailenin çocuk üstündeki tesirini inceliyor. Bunu okul meseleleri takip ediyor. Sonra şunlar sırayla geliyor: Çocuk nasıl sapık olur? Tembel çocuklar. Yalancı çocuklar. Hırsız çocuklar. Kötülük yapan çocuklar. Aşırı cinsel yönelişli çocuklar, Somurtkan çocuk- lar. Sıkılgan çocuklar. Korkak çocuk- lar. Haylaz çocuklar. Yaramaz çocuk- lar. Evden kaçan çocuklar; Tikli ço- cuklar. Salak çocuklar ve bütün bu fasılları bağlayan bir bölüm: Eğiti- min genel ilkeleri. CAHİT SITKI TARANCI (1910 -1956) Hayatı, eserleri ve hakkında söylenenler (Hazırlayan : Güngör Gençay. Gün Matbaası, İstanbul 1956, 64 sayfa, 1_0_0 Kuruş) Onder Tüzcet'in bir kompozisyonu ile süslü karton bir kapak içinde Cahit Sıtkının ölümünden hemen bi- raz sonra yayınlanan bu kitabın öy- le belli başlı bir hususiyeti ve titiz bir çalışmanın mahsulü olduğunu gösteren bir alâmeti mevcut, değil. Kitabın başında kitabı hazırlayan Güngör Gençay tarafından Cahit Sıt- kı'nın şair tarafını ele alan beş say- falık bir inceleme yazısı konmuş. O- nu Cahit Sıtkının hikayeci cephesı üzerinde duran önder Tüzcet'in bir yazısı takip ediyor. Sonra Cahit Sıt- kının 1944 yılında Cumhuriyet gaze- tesinde yayınlanmış "Abbas", "Mav- romatıs Efendi" ve "Otel Hizmetçi- ' adlı üç hikâyesi kıtapta yer almış Hıkayelerı meşhur "Otuzbeş yaş" şi- irinin de dahil oldugu pek de iyi se- çilmemiş altı şiir takip ediyor. Bun- lara Cahit Sıtkı'nın bir de makalesi ekleni "Şairlerimize halk şairleri rnek gosterılebılır mi?" — başlığını taşıyan bir makale. Kitabın seri kalan yerinde Cahit Sıtkı'nın ölümü üstüne yazılmış ve türlü yerlerde çıkmış yazılardan par- çalar alınmış Cahit Sıtknın ölümü üzerine neler denmiş, neler yazılmışsa, çam sakızı çoban Aarmağanı hepsinden birer cümle, birer paragraf alınmış kitaba. Kitabın arka kapağının içinde Ca- hit Sıtkının biyografisi, dışında da Cahit Sıtkının kitabındaki şiir örnek- leri arasına alınmış olan "Sanatkâ- rın ölümü" adlı şiiri yer alıyor. AKİS, 26 OCAK 1957