26 Ocak 1957 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 12

DÜNYADA Orta Doğu Panorama merikan Kongresi Birleşik Devlet- lerin yeni yüklendiği harp riskleri ve masrafları üzerinde kılı kırk ya- rarken, Orta Doğu — memleketlerin- de de mutad manevralar devam edi- yordu Suriye Cumhurbaşkanı Şükrü El Kuvvetli bu defa Krutçef'i bir kena- ra itmiş, Nehruyu ziyarete koşmuştu. Maksadının Nehru'yu Mısır ve Suri- yeyi enerjik bir şekilde desteklemesi hususunda iknaya çalışmak olduğu muhakkaktı. Nasır, Amerikanın Mısırı — sevgili dostlarından mahrum etmeye çalış- tığından kuşkulanmaya başlamıştı. Washington, Kral İbni Suudu Nasır- dan ayırmaya ve petrolden kazandığı dolarları daha makul bir şekilde har- camasını temine uğraşacaktı. Fakat Kral İbni Suud Amerikaya hareket etmezden önce Nasırı ziyaret etmeyi ihmal etmedi. Bu arada Ürdün Kralı Hüseyin, Nasır ve Suriye Başbakanı Sabri El Asali ile buluşarak Ürdün'e yapılacak yardım hakkındaki görüş- melerde hazır bulundu. Bu toplantı- da İngilizlerin kovulmasıyla tamta- kır kalan Urdün hazinesinin Ameri- kalılar tarafından doldurulması ih- timali önlendi ve üç devletin ÜUrdün'e mali yardımda bulunması kararlaş- tırıldı. Bu, Nasır hesabına yeni bir muvaffakiyetti. Kahireli — diktatör, Bağdat Paktı dışındaki Arap mem- leketleri üzerinde — nüfuzunu devam ettirdiği müddetçe, Amerika ile daha Albay Nasır Bir. adım daha 12 ' Surıyenın petrol borularım berhava et- OLUP BİTENLER ka karşı yapılmış bir hareketti. Ya- ni Irakı milyonlarca dolardan mah- rum eden petrol borularının tahribi, sırf İngilizlerden intikam almak için yapılmış olsaydı, isabetli bir hareket sayılacaktı. Mütecaviz İngilizlere bir ders verebilmek için Irak, milyonlar kaybetmeyi göze alabilirdi. Ne yazık ki, Suriyeliler İngilizlerle değil, I- rakla uğraşıyorlardı, sadece bu se- bebi e suçluydular İktisat Bakam bundan başka İrâ- kın şimdilik sadece petrol boruları- nın tamirim arzu ettiğini, petrol ih- racını düşünmediğini söylüyordu. Yâ- ni İrak süs için petrol borularım ta- mir ettirecekti, yoksa mütecaviz İn- gilterenin petrol sıkıntısını — hafiflet- mek.. Bu, aklının köşesinden bile geç- miyordu Doğrusu Bağdat Paktı üyesi Ira- kın, "Sir" unvanlı hükümeti İngilte- reyi bir hayli iyi müdafaa ediyordu. Böyle bir müttefik doğrusu aramak- la bulunamazdı Karışıklıklar Fakat Nuri Saidin başka çaresi yoktu. Necef şehrinin camilerinde Mısır ın El Ezher üniversitesinin kâ- ran üzerine, dini bakımdan Nuri Sa- idin takip ettiği politika takip edili- yordu. Çıkan kargaşalıklarda 14 ya- şında bir çocuk öldürülmüştü. Cena- ze merasimi hükümet aleyhtarı nü- Şükrü el Kuvvetli Moskovadan sonra Yeni Delhi müsait şartlar altında pazarlık ede- bileceğini iyice biliyordu. Irak, Veliaht Abdülilah'ı Washing- — Mayişlere sebebiyet vermiş, kargaşa- ton'a yolluyordu. Veliahtın Eisenho- İlkları orda bastırabilmişti. Üniver- wer'den Amerikanın Irakta İngiliz- sitede durum bir hükümet sözcüsü- lerden açılan "boşluğu" acele doldur- — Nün ifadesiyle kritikti. Nuri Saidin masını rica edeceği biliniyordu. Ve- otoritesini yemden kurmak için bir liahtın Iraktaki siyasi durumun siyah diplomatik — zafere ihtiyacı yardı. Eisenhower plânı, Irak hüküme- bir tablosunu çizeceği ve en ufak bir gecikmenin, Irakın Nâsırcıların eline düşmesine yol açarak pahalıya mal olabileceğini Beyaz Saraydaki adama izah edeceği de meçhul değildi. Irak- ta durum hakikaten nazik, hem de çok nazikti. Müdafaadaki hükümet eniden — çalışmalarına — başlayan Parlamento, hükümeti fena halde Sıkıştırıyordu. Irak hükümeti duru- munu teviller ve kaçamaklı cevaplar- la kurtarmaya çalışıyordu. Muhalefet lideri Muhammed el Şebibi, Ankara toplantısının arefesinde, ya İngiltere- mi Bağdat Paktından — kovulmasını, yahut Irakın Bağdat Paktından çe- kilmesini talep ediyordu. Başbakan yardımcısı Ahmet Muhtar ise bu me- selede karar Vermek — selâhiyetinin sadece İIraka değil, Bağdat Paktının üyelerine ait olduğu cevabını veriyor ve Bağdat Paktını doğrudan doğruya ti için, bir sükse olmamıştı. Sade- müdafaa etmekten kaçmıyordu. Ka- rar verme selâhiyeti sadece TIrak'ın elinde olsa işler kolaydı:Ya İngilte- reyi kovacak, ya kendisi çekilectdrti. Ama ne çare, paktın diğer üyeleri Irakın elini kolunu bağlıyorlardı. İktisat Bakanı Nedim el Paçaci de aynı kaçamak yollara bas vuruyordu:. Kral İbni Suud Dolarlarını hârcayacak yer arıyor mesi İngiltere ve Fransaya değil, Ira- AKİS, 26 OCAK 1957