26 Ocak 1957 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 19

dan reddedilmemişti. Ama ne var ki şimdi köprülerin altından bir hayli su akıp gitmiş bulunuyordu. Bu sebebi e gensoru açılması teklifinin Mecliste ekseriyet tarafından 8 yıl önce oldu- ğu gibi karşılanacağı söylenemezdi. Vergiler Zaman olur ki... 954 Seçimleri için, D.P. bir propa- ganda broşürü çıkarmıştı. Bahisle- rin ansiklopedilerde olduğu gibi alfa- be sırasiyle tertiplendiği bu broşurun adı "Kalkınan Türkiye" idi. "Kalkı- nan Türkiye", D.P. iktidarının mu- Vaffakıyetlerını terennüm ediyordu. ınan Türkiye"nin tebarüz et- tirmeğe bilhassa ehemmiyet verdıgı muvaffakiyetlerden biri de, tidarının vergi politikasıydı. Kıtaba göre, halkın ağır bir mali tazyik al- tında kalmaması, iktisadı refahın artması 1ç1n zaruri bir şar Bu bebledir .P. ikt 1dara geldıkten sonra, bır kısım vergileri kaldırmış veya 1nd1rm1şt D.P. nin kaldırdığı Vergıler dolayısıyle katlandığı mali fedakârl 254 milyon lira tutmuş- tu. Bu sayede, memurların ve işçile- rin eline de vasati © 15 nisbetinde fazla para geçmişti. D.P. nin ilk iktidar yıllarında kaldırmak- veya indirmekle if- tihar ettiği vergiler Hazinenin katlan- dığı mali feda- kârlık Un ve unlu madde- lerden alınan mua- mele vergisi 22 Şeker fiatlarında ya- pılan indirme 32 milyon lira milyon — rinin sebebiyet diği — hasılat Tayyara resmi Büyük baş hayvanlar vergisinin ilgası Yol vergisi milyon — milyon — 5. milyon — 43 milyon — Yekün 254,5 mil- yon lira Vites değiştirme 951 - 54 arasında, kaldırılan vergi- ler yerine yenileri konulmamış de- ğildi. Tütünden, alkolden, akaryakıt- lardan, mahkeme, tapu ve noter harçlarından — yapılan tahsilat bir mikdar zam görmüştü. "Kalkınan Türkiye", bu zamlardan bahsederken "ayarlama" — tâbirini — kullanıyordu. Fakat "Kalkınan Türkiye"yi kaleme Alan "meçhul demokrat"in hakkını teslim etmek 1ç1n soylıyelım ki, o ta- rihlerde 254 milyonluk vergi ındırme— sine veya kaldırmasına karşılık, a- yarlamalardan temin edilen hasılat fazlası 68 milyon lıradan ibaretti. Devlet, aldığından fazlasını mükellefe iade etmişti. AKİS, 160CAK 1957 Hasan Polatkan Bir yandan kaldır, öte yana koy 1957'de gene vergi indirme ve bin- dirmeleriyle karşılaştık. Gelir vergi- sinin asgari geçinme haddinde yapı- lan ayarlama, hazine hesabına kırk milyonluk bir fedakârlığı istilzam et- mekteydi. Fakat buna mukabil, ver- gi mevzuatında ehemmiyetli yenilik— ler beklenmektedir. Gelir vergisi nis- betlerine yapılan zam 65 milyon lira fazla hasılat getirecek ve asgari ge- çinme haddini değiştirmekle mükel- lefe bırakılan para, 25 milyon fazla- sıyla tekrar hazineye intikal ettirile- cektir.. Damga Tresmi kanununda "mevcut nisbetlerden bir kısmı üze- rinde bazı ameliyeler yapılmasına müteallik tasarı" sayesinde, 1055 de 84 milyon tutan hasılat 150 milyona yükseltilecektir. Veraset ve — intikal vergisi, yeni bir kanunla daha kuvvetli esaslara bağlanacak ve hasılatı 42 İKTİSADİ VE MALİ SAHADA milyon Jliraya çıkartılacaktır, ilâç buhranı devam ederse, hasılatın bu mikdarı aşan bir 1nkışaf gös termesı de mümkündür. Hususi otomobiller- den 7 milyon liralık vergi alınmasına müteallik bir tasarı da Meclise sev- kedilmiştir. Yeni konulacak vergilerin en mü- himi, ithalâta yapılan döviz tahsisle- rinden alınacak olan hazine hissesi- dir. Bu vergi, 380 milyon lira temin edecektir. Bir senelik ithalât, bir mil- yar lira civarında tahmin olunduguna göre, bu verginin ödenmesi ithalât eş- yasının vasati bedelini 2 35-40 nis- betinde pahalılandıracaktır Uzun hava .P. bu yıl vatandaşlarımızdan harpte ve sulhta hıçbır zaman gö- rülmemiş derecede ağır bir mali feda- kârlık beklemektedir. Maliyenin dört milyarlık masraf bütçesine ödenek bulmak için, daha yüz milyonlarca liralık varidat kaynaklarına ihtiyaç vardır. Bir buhranın daralttığı Türk ekonomısınde mükellefiyet randıma- nı gittikçe erken, ancak yeni fe- dakarlıklarla hazıneyı dolu tutmak kabil olacağını anlamak güç değildir. 1957 Bütçesinin mükelleften istedi- ği fedakarlık hiç şüphesiz, D.P. tile- rin "iktisadi istiklâl savaşlarının" be- delidir. Bir mücadelede muharip' ve si- vil, herkesin cevap aradığı en mühim sual, savaşın ne kadar süreceğidir. Tarihte yazılı uzun savaşların Yedi sene harpleri, Otuz sene harpleri ve- Yüz, sene harpleri gibi adlarla a- nıldıkları malümdur. D.P. nin açtığı iktisadi savaş yüz sene sürerse, Za- ferden veya hezimetten ancak çocuk— larımızın torunları malümattar ola- bileceklerdir. Otuz sene sürecek bir savaşın sonunu, içimizden birçokları ihtiyarlık çağlarında görebilirler. Te- mennimiz, 1950 de başlayan bu sava- şı Türk milletinin vereceği — reylerle yedinci yıl sonundan evvel bitirmesi- dir. Savaş uzadıgı müddetçe, "Kalkı- nan Türkiye"yi bestelıyenlerın teren- nüm ettıklerı ava, r erenade şans espoir" olmaktan başka mâna ifade etmiyecektir. . Vergi değişikliklerinden sonra 1957 Bütçesinde bekl rına dair ba Vergi nevi 1955 geliri Döviz tahsislerinden hazine hissesi yok Gelir vergisi 656 Veraset ve intikal vergisi milyon lira Hususi otomobil vergisi yok İthalâttan alınan Dahilde alınan is. tihsal vergisi yok Seker İstihlak ergisi milyon lira Damga resmi enen varidat artışla- zı tahminler 1957 tahmini 380 milyon 1lira 42 248 150 19